Randstadrail rijdt! (12): Zoetermeer Javalaan - Zo blij met Bleizo en ZoRo – Even koppelen aan RGL

Opstel-spoor voorbij Zoetermeer Javalaan

Drie maal RR (Randstadrail). Ik ging jaren na dato toch nog helemaal door tot de Javalaan in de wijk Zoetermeer Oosterheem. Verder dwaalde ik in de avondschemering rond in de buurt van het in 2012 te openen station Bleizo (Bleiswijk – Zoetermeer), dat een knooppunt gaat worden van trein, Randstadrail en ZoRo-bus (Zoetermeer-Rodenrijs), en nog veel meer dan dat. Ten slotte belandde ik tegen mijn bedoeling in Gouda, waar ik de Zoetermeerlijn kon koppelen aan de RGL, althans in gedachten (RijnGouweLijn; al die afkortingen ook, altijd!) Dat alles gebeurde op zaterdag 26 november 2011.

Dit is deel 12 van de reeks ‘Randstadrail rijdt!’, die al loopt sinds 2006. Een overzicht van alle genummerde en ongenummerde eerdere afleveringen vind je aan de voet van dit document.

Zoetermeer Javalaan


Laatst viel me ineens in dat ik nog nooit een voet had gezet op het eindstation / de eindhalte van RR4 (Den Haag Uithof – Zoetermeer Oosterheem): Javalaan. In 2007, toen de vaak deraillerende Randstadrailen ons langdurig bezighielden, was het station nog niet bereikbaar, en werd je er op de voorlaatste halte, Oosterheem, uitgebonjourd.

Daarna: eigenlijk finaal vergeten. Een aardige klus voor een zaterdagmiddag met redelijk, zij het wat vlagerig, herfstweer. Camera gepakt, bus 32 genomen op de Lammenschansweg, en koers gezet naar Centrum West.

Ik heb een wat problematische relatie met Randstadrail (en in wezen ook met Zoetermeer). Al schrijf ik er vaak over, echt verliefd worden op RR doe ik niet.

Op zijn beurt schijnt Randstadrail mij ook niet te mogen. Als ik eens wil instappen voor een rit is hij doorgaans net weg (te vroeg), vertraagd, onderhevig aan kluitjesvorming (drie achter elkaar, na lang wachten), mudvol of gestremd. Op deze zaterdag is het laatste het geval; dat heb ík weer! Er is een Randstadrailvoertuig gestrand op station Centrum West; op het spoor richting Den Haag. Mannen met gele hesjes staan ongeïnspireerd te klooien aan de stroomafnemer, in plaats dat het ding wordt weggesleept naar een opstelterrein.


Hoe lost men dit op? Lijn RR4 is uit de koers genomen. Naar Den Haag kun je komen met lijn RR3 (Zoetermeer Centrum West – Den Haag Loosduinen) die de ‘krakeling’ door Zoetermeer deze keer alleen linksom berijdt, en dan blijkbaar geen last heeft van de gestrande tram. In Oosterheem kun je voorshands helemaal niet komen.

Het perron loopt vol met mensen die er toch heen willen. Na enige verwarring komt een reiziger melden, dat we mee moeten rijden met lijn RR3 en op Seghwaert over moeten stappen op een pendeltje naar Oosterheem. ‘D’r staan op het voorplein tien HTM-lui dat aan iedereen te vertellen, dus ik zeg: “gaat dat dan ook effe op het perron zeggen, dan weten ze het daar ook!” Zegt die lul: “ga het zelf maar zeggen, ik heb geen instructie om op het perron te gaan staan”. Wat een waardeloze kuttent is dat HTM toch!’

Goed, ik volg het doorgegeven advies, en beland toch nog op de Javalaan. Het gaat gepaard met lang stilstaan en een vertraging van in totaal een half uur. Is en blijft RaRail nou een klotesysteem, net als in de beginjaren, of is dat nou net alleen als ík me op een halteperron vertoon?

Maar over de prijs wil ik me niet beklagen; het ritje tot Seghwaert kost me, na nog geldige overstap vanuit de bus, exact 0 cent; voor het pendelritje naar Javalaan chip ik 11 cent voor 3 kilometer; concurrerende prijzen.

Het tegenwoordig al circa 20.000 inwoners tellende Oosterheem kent nog altijd geen permanent winkelcentrum, maar moet het net als in 2007 nog steeds doen met een soort barakken ten noorden van station / halte Oosterheem. Aan de andere kant van het spoor verrijst iets groots en hoogs, met op de parterre zo te zien een definitief winkelcentrum dat deze wijk echt een hart zal moeten geven.

Station Javalaan verschilt niet opmerkelijk veel  van de andere twee stations in Oosterheem. Als je circa 5 meter naar beneden bent gewandeld, sta je op het maaiveld van niet de meest onaangename wijk van Zoetermeer, met een afwisseling van lage, hoge en zeer hoge woningen. Ja, op straathoeken waaien de tanden me bijna uit de mond, maar dat ligt aan het seizoen en aan de dunne sprietboompjes die nog weinig wind tegenhouden. ’t Kan er hier toch wel mee door, en als je er genoeg van hebt, zit je dank zij de Randstadrail in 10 minuten in het Stadshart en binnen een half uur in bruisend Den Haag.

De wijk wordt aan de oostkant afgesloten door de vaak in het nieuws zijnde HSL-baan Schiphol – Rotterdam, waar ik een Thalys overheen zie snellen – te snel voorbij om nog op de plaat te zetten. Ander OV is hier niet; de oosterflank van Oosterheem kent geen busvervoer – maar gelukkig ook geen verschrikkelijk grote loopafstanden naar de RR-haltes.

 

Zo blij met Bleizo en ZoRo

 

 
De doortrekking van Randstadrail naar Bleizo (bruine stippellijn). De rode lijn: de omzwervingen van een digitale reiziger op een zaterdagmiddag in de schemering.

 
Javalaan is ook nog niet het eindpunt. Daarvoorbij is onlangs een opstel-emplacementje aangelegd. ’s Avonds laat en aan het eind van de spits kunnen de lightrailvoertuigen hier geparkeerd worden, zodat ze niet leeg terug hoeven te rijden naar de opstelsporen bij Forepark.

Verder is er een verlenging van ongeveer 2000 meter in aanleg naar het in december 2012 te openen station BleiZo aan de spoorlijn Den Haag – Utrecht. Bleizo is de werktitel van het project, die staat voor Bleiswijk – Zoetermeer. Of de Bleiswijkers wel zo blij zullen zijn met dat station, is de vraag; het ligt zo’n kilometer of 3 buiten de bebouwde kom te midden van een uitgebreid bedrijventerrein.

Maar station Bleizo is niet zozeer bedoeld voor de Bleiswijkers (die ik in de zomer van 2010 bezocht); Bleizo zal vooral Bleizo ontsluiten. Bleizo is meer dan een OV-knooppunt, het is: nog meer bedrijventerrein (Greentech Business Park) dan er al is, nog meer recreatieterrein dan er al ligt (Leisure Park) en een Podium waar werk en vrijetijd elkaar ontmoeten op het kruispunt der vier winderige windstreken. Het kan allemaal niet op, als je de site bekijkt. Alsof het geen crisis is! Ze moeten al die nieuwe terreinen en kantoren nog maar zien te verhuren, en de hotelkamers van Podium ook.

 

 


Dit stuk Zoetermeer bestaat uit doorgaande autowegen die grote rechthoeken en trapezia uit de polder hebben gesneden. De wijken en bedrijventerreinen zijn er door ingesloten. Ik heb een rechthoekige rondwandeling uitgezet door dit stuk stadsrand, maar ben er niet zeker van of ik de wandeling kan ronden. Vaak stuit je, in zo’n habitat der vierwielers, op hekken die de tweevoeter de toegang beletten en borden die hem de doortocht ontzeggen.

Langs de Australiëweg is een grote waterplas waaromheen het Heempark Oosterheem aangelegd zal worden. Daarachter zie ik de silhouetten van de hoge flats bij het toekomstige winkelcentrum, en die van de nog hogere hijskranen. Een ziekenwagen krijst langs met huilende sirene, tot verhoging van de stemming.

Ik sla linksaf langs de Oostweg, naar het Van Tuyllpark, een sport- en wandelpark dat aan de andere kant een Randstadrailhalte zal krijgen. Verderop beland ik opeens op een beboomd pad langs een plas en aan de voet van het wegtalud. Het verkeersgedruis verstomt als bij toverslag; ik kon me gemakkelijk in een plattelandsdorp wanen.

Ook aan dit pad komt een spoedig einde. Wederom sla ik linksaf en neem het fietspad langs Siemens en het industrieterrein Brinkhage. Ik verwacht hier op zijn minst wel één selfstorage, en zie meteen ook al dat vuurtorentje van Shurgard als baken. Hier wandel ik parallel aan de spoorbaan en de A12, die een paarhonderd meter zuidelijker lopen.

Bleizo bestaat voorshands alleen uit een brievenbus. De locatie van het nieuwe station is voor zover ik weet vanaf deze kant niet bereikbaar voor voetgangers. Ik zal het moeten spelen via bedrijventerrein Lansinghage, maar dat doe ik een andere keer wel.

BleiZo zal tevens een halte worden op de ZoRo-bus van Zoetermeer Centrum West naar RR-halte Rodenrijs. Jawel, dit project gaat nu, na talloze malen uitstel, echt door. Van de zomer is de spade de grond ingegaan voor de busbaan van 7 kilometer langs de HSL-route, tussen Bergschenhoek en Berkel in. De baan staat op DIT kaartje met een dun rood lijntje ingetekend en eindigt abrupt in het kassengebied onder Zoetermeer. Daarvandaan zal de ZoRo-bus via de bestaande weginfrastructuur verder rijden naar Centrum West.

Ik heb die ZoRo –bus al vaker een gemiste kans genoemd; natuurlijk hadden ze de Randstadraillijn van Javalaan via BleiZo helemaal verder moeten doortrekken tot Rodenrijs, zodat er een rechtstreekse railverbinding Zoetermeer – Rotterdam tot stand had kunnen komen. Nog steeds moet je straks overstappen tussen de grootste en de derde stad van Zuid-Holland.

Maar er is welbeschouwd nóg een kans gemist. De HSL-baan loopt hier 400 meter ten oosten van het viaduct van Randstadrail, waar ik daarnet onderdoor ben gelopen. Als je die twee nou eens had gebundeld. Dan hadden de HST’s, die toch al lang tot simpele Intercity’s zijn verworden, op station Bleizo mooi een overstap kunnen bieden op de Randstadrail en de stoptrein naar Den Haag. Dan had Haaglanden ook zijn felbegeerde HST-station gehad. Bleizo – Paris Nord, zonder overstappen! ‘La gare Blaiseau / Haguelande!’ Die Fransen bouwen wel TGV-stations op raardere plekken!

Maar dat zijn gedane zaken die geen keer nemen. Ik loop over het bedrijventerrein Prisma met de Randstadrailbaan-in-wording aan mijn linkerhand. Hier moet ergens halte Van Tuyllpark komen. Op dit schemerige en wat lege bedrijventerrein is verder werkelijk geen sterveling te bekennen, noch te voet, noch te fiets, nog te auto. Dat terwijl hier ook dingen te koop zijn, zoals auto’s bij SennaCars, dat wonderlijk genoeg is genoemd naar een verongelukte coureur.

En dan stuit ik toch nog op de al gevreesde barrière. De weg terug naar de Javalaan is afgesloten voor alle verkeer. Ik moet nu een grote slinger maken, onder de HSL door, een ongewisse route tegemoet in een gebied waar het licht snel wijkt. Wel een naam die ik herken: de Klapachterweg. In mijn Wanderjahre placht ik wijde fietstochten in de omgeving te maken. Toen reed ik hier wel eens. Ik heb die aparte naam onthouden. Indertijd lag hij  in tuindersgebied, als mijn geheugen me niet bedriegt. Maar dat is een jaar of 30 geleden.

Toch nog menselijke aanwezigheid. Vliegeraars maken op een braakliggend landje gebruik van de overvloedig aanwezige wind. Misschien kan ik ze vragen hoe ik weer in de bewoonde wereld kom, en als ik heel ongelukkig kijk, een lift versieren; ze zullen hier vast na donker niet blijven staan.

Maar dan ineens, als een oase in de woestijn, een bushalte. Maak je nou niet blij met een dode bus, houd ik mezelf voor;  hier rijden vast alleen spitsdiensten, en niets in het weekend. Maar nee, over 12 minuten zal bus 177 (Zoetermeer – Gouda) hier stoppen.

Ik neem plaats in de abri en zie even later nog twee onwaarschijnlijker figuren dan ikzelf rondwaren in de deemstering:  twee amazones die respectievelijk een ezel en een paard aan de leidsel hebben. Ze beantwoorden mijn groet node en lopen stuurs kijkend door naast hun rijdieren. Ik zou zelf op zo’n beestje zijn gaan zitten, als ik er een bezat.

 

 

Even koppelen aan RGL

De bus komt eraan in de verte, verdwijnt langdurig uit zicht, maakt blijkbaar een rare omweg, maar duikt dan toch nog op bij mijn abri, net op het moment dat ik aan hem ga wanhopen. Hij staat hier met zijn neus in de richting Zoetermeer, maar heeft toch Gouda als eindbestemming, met kronkels via Moerkapelle en Zevenhuizen. Dit zijn twee authentiek-Zuid-Hollandse dorpen, met kassen en met smalle bruggetjes over een vaart. Ook die dorpen ken ik nog van die fietsescapades.

Het was helemaal niet mijn bedoeling om in Gouda te belanden, maar nu ik er toch ben, kan ik mooi een punt scoren over de RijnGouweLijn. Even een bruggetje leggen tussen RR en RGL, waar een echte railverbinding nog heel ver weg is.

Ik schreef afgelopen voorjaar in FHM’s dat het nieuwe provinciebestuur de RGL voortvarend had uitgekleed tot een financieel behapbare railverbinding in kwartierdienst tussen Gouda en Leiden Centraal, en een HOV-bus daarvandaan naar de kust.

Die voortvarendheid is er inmiddels wel af; in acht maanden tijd is er niets officieels meer over medegedeeld. Maar er zijn wel angstwekkende dingen over uitgelekt. Het laatste gerucht luidt dat de RGL toch een tram zal gaan worden, en geen light-train, in halfuursdienst zal gaan rijden en niet om het kwartier, en het pas aangelegde station Boskoop Snijdel (twee maanden geleden door mij gefotografeerd) doodleuk met 80 km/uur zal voorbijrijden.

Erger nog: de RGL komt toch door het centrum van Leiden, hoewel vrijwel niemand hem daar wil hebben, en nog erger: op de Breestraat, waar hij over enkelsporige trajecten zal moeten rijden. Dit alles voor de toekomstvastheid, om koppelingen met Randstadrail mogelijk te maken.

En daarmee hebben we het bruggetje geslagen. Hoe kunnen RaRail en RGL aaneengesmeed worden? Wel, op twee manieren. Er kan een stuk spoor aangelegd worden van Zoetermeer naar Leiden, langs Stompwijk en Zoeterwoude Dorp, ongeveer via de route van de huidige snelbus 206. En HTM-lijn 2 kan doorgetrokken worden van Leidschendam via Voorschoten naar Leiden. Natuurlijk kun je het ook allebei doen. Dan hebben we straks drie lijnen door de Breestraat: Gouda – Leiden, Den Haag – Leidschendam – Leiden en Zoetermeer –Leiden. Stel dat ze alle drie in de spits om de 7,5 minuten rijden, dan hebben we per uur 48 trams over een enkelsporig traject. Toekomstvast…

Onnodig te zeggen dat in de uitgelekte plannen het overstappunt tussen rail en bus niet komt te liggen op het OV-knooppunt Leiden Centraal, maar bij het transferium A44, op een plek die verder alleen per auto bereikbaar is.

Als de magistraten na bijna 25 jaar discussie over de RGL niets beters weten te bedenken dan dit, zou dat een ongekend schandaal zijn. Maar laten we afwachten waarmee ze uiteindelijk voor de dag komen; misschien hebben we het zotste plan nog niet gehoord, en bewaren ze dat tot het laatste.

Frans Mensonides
9 december 2011
Er geweest: zaterdag 26 november 2011


Meer over Randstadrail:

Deel 11: Aantakken met Qbuzz; Bleiswijk (augustus 2010) - Deel 10: Statenwegtunnel in gebruik: Vivat Hofpleinlijn! (augustus 2010) - Deel 9: (Geen) afscheid van station Rotterdam Hofplein (juli 2010) - Deel 8: Zuidwaarts Randstadrail op koers? (Berkel-Westpolder, Qbuzz; februari 2009) - Deel :7 Krakkemikkige Krakeling (november 2007) -Deel 6: Randstadrail; the movie (oktober 2007) - Forepark: geen bloemen. geen toespraken (september 2007) - Deel 5: Geen pgimeuâh, geen wissel-èzâh: RR 4 naar De Uithof (juni 2007) - Deel 4: In elleke boch´ gaat-ie op z´n zèkant legge; RR 3 naar Loosduinen (maart 2007) - Deel 3: We hebben weer stroom! Erasmuslijn Rotterdam - Den Haag CS (november 2006) - Deel 2: TRAMmelant is het handelsmerk; RR4, Oosterheem - Monstersestraat (november 2006) - Deel 1: Een nieuwe reisstijl: kruipen van Hofplein naar Nootdorp (september 2006) - Deel 0: Diep beschamend! (uitstel opening Randstadrail; september 2006) - Kattenrug op krakeling? Ombouw Hofplein- en Zoetermeerlijn (juli 2006)



© Frans Mensonides, Leiden, 2011.