De stand in chipland – ervaringen met de chipkaart
deel 21; november - december 2010

OVERZICHT EERDERE AFLEVERINGEN
CHIPKAART S.M.A.R.T.?, OFWEL: WIE WORDT ER EIGENLIJK BLIJ VAN DE CHIPKAART? (09/11/2010)
CHIPSTUDIEREISJE NIJMEGEN - IDEAL: DALURENKORTING VOOR EEN CENT - INTERMEZZO: ZACHTJES REGENEN -
INIFEE: CHIPPEN IN DE TREIN VAN VEOLIA - INTERMEZZO: STATIONSZICHT - KORTING BIJ BRENG - SOORT VAN CONCLUSIE (09/11/2010)
KILOMETERTARIEF HAAGLANDEN 15% OMLAAG! (16/12/2010)
OP NAAR D-DAY: CHIPPEN IN ZUID-HOLLAND (28/12/2010)
VERGEETACHTIG (HEB IK NOU WEL OF NIET IN- OF UITGECHECKT?) (28/12/2010)
DE ENIGE CHIPFAN (28/12/2010)

CHIPKAART S.M.A.R.T.?, OFWEL: WIE WORDT ER EIGENLIJK BLIJ VAN DE CHIPKAART?

Afgelopen donderdag vierde ik niet alleen het feit dat ik 54 jaar van mijn wieg, en weer een jaar korter van mijn graf verwijderd ben, maar had ik ook de laatste les van de cursus Record Management die ik dit jaar doe. Record Management, dat is een betere (want Engelse) term voor archiefbeheer. Die term wordt meestal gebruikt voor digitale vormen ervan, want digitaal is so wie so al beter en Engelser dan analoog.

Die lessen vonden plaats in Heerhugowaard (kwam ik daar ook eens!) en ik reisde er heen op analoge treinkaartjes, omdat ik die moet declareren bij mijn werkgever. Dat heeft dus allemaal niets met de chipkaart te maken, maar de reden dat ik het toch vertel aan het begin van het 21 ste deel van de chipkaartreeks, is de volgende.

Deze keer hadden we namelijk geen les van de slaapverwekkende goeroe Heijblock over wie ik het wel eens heb, maar stond een veel leuker vak op het rooster: verander- en project-mismanagement. Niet crisis-, al komt dat er vaak wel van.

Het was een leerzame dag, met veel praktijkvoorbeelden van geheel of deels mislukte projecten; verhalen tussen lachen en huilen in. En allemaal over te managen records. Maar ik plaats zaken graag in een wat breder kader, zoals de trouwe lezer weet. Op de terugreis dacht ik aan de chipkaart. Waar was het eigenlijk met dát project misgegaan?

In de eerste plaats: de betrokkenheid van de eindgebruiker, degene die uiteindelijk ‘blij moet worden van het project’, zoals de docent dat formuleerde. Die eindgebruiker, dat is de reiziger. Hoe blij die is, blijkt uit de zee van klachten bij de bedrijven en bij OV-loket. Het blijkt ook uit het afhaken van ca. een op de acht reizigers, na het ongeldig worden van de strippenkaart rond Rotterdam en Amsterdam.

Is de reiziger er ooit bij betrokken? Is hem ooit echt gevraagd, wat voor eisen hij stelt aan een elektronisch betaalsysteem? En of hij daar in de eerste plaats wel behoefte aan heeft? Niet of nauwelijks. Vanaf dag één was de chipkaart er voor de vervoersbedrijven, niet voor de gebruikers.

Maar of de bedrijven er dan wél blij mee zijn, dat mag ook betwijfeld worden. Ze doen hartstochtelijk net alsof. Maar in de directiekamer van bijvoorbeeld de RET zal er wel eens, als Pedro een dag vrij heeft, op gedempte toon over gepraat worden: 13% van de klanten weggejaagd…

Een tweede les uit een lesdagje projectmanagement: een project moet een duidelijke rolverdeling kennen: opdrachtgevers, projectleiders, uitvoerders, leveranciers, belanghebbenden. Een van de grote problemen van de chipkaart is het feit, dat niemand er echt de baas van is. De rijksoverheid niet, de provincies en stadsregio’s niet, de vervoersbedrijven niet. Ik durf nu al te wedden, dat dat straks conclusie nummer één wordt als de Kamercommissie Meijdam (v/h Leers) in het komende voorjaar zijn ei zal leggen.

Een derde punt: wanneer is een chipproject eigenlijk geslaagd? Als de helft of 90% van de klanten er tevreden over is? Als het systeem in 50%, 95% of 99,9% van de gevallen correct werkt? Als het aantal klachten beperkt blijft tot 1000 of 100.000 per jaar? Bij mijn weten is daar door geen enkele van de betrokken partijen ooit iets over gezegd. Op welk kwaliteitsniveau mag de klant rekenen?

Ik heb zelf in de jaren 90 een bescheiden bijdrage geleverd aan het concreet maken van treinvertragingen: hoe meet je vertraging, wanneer spreek je van vertraging? Bij het chipproject gelden geen criteria, en tot mijn verbazing is daar van de zijde van consumentenorganisaties ook nooit op aangedrongen, op meetbare prestaties.

Het chipproject is al met al niet S.M.A.R.T. (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden). Ik blijf in dit 21 ste deel dit weinig slimme systeem volgen in de praktijk en ook wel in het nieuws. Het overzicht van eerste 20 afleveringen staat aan de voet van dit document.

CHIPSTUDIEREISJE NIJMEGEN

Nijmegen is deze maand het snijpunt van twee ontwikkelingen rond de OV-chipkaart. In het gebied van de KAN (Stadsregio Arnhem-Nijmegen, v/h Knooppunt -) mocht de afschaffing van de strippenkaart per 18 november 2010 niet doorgaan, verdween wel per 1 november het KAN-kaartje, en is sinds kort, net als in heel Gelderland en Overijssel, een dalurenkortingsregeling voor chipkaartgebruikers van kracht. En in de treinen van Veolia (Nijmegen – Roermond en Maastricht – Kerkrade Centrum) kun je sinds eind oktober 2010 eindelijk chippen.

 Dit alles was aanleiding om een zaterdagmiddagje Nijmegen te doen.

IDEAL: DALURENKORTING VOOR ÉÉN CENT

Dit verhaal begint op vrijdag 5 november 2010, de eerste dag van mijn 55ste levensjaar en van de 15e jaargang van dit magazijn. Tijdens koffie- en lunchpauzes op KANtoor zoek ik gegevens bij elkaar over het chippen rond Nijmegen.

Het KAN-kaartje dus finito. Dit kaartje, en het Arnhemse equivalent ervan, het Dalkaartje, gaven recht op een retourtje Arnhem of Nijmegen, binnen de stad of vanuit de randgemeenten, voor 2 of 3 euro, naar gelang de afstand. Het kaartje was op werkdagen geldig na 9:00 uur en in de weekeinden de gehele dag. Protesten mochten niet baten: exit.

Dat was dan bedoeld als opmaat naar de D-day op 18 november: de afschaffing van de strippenkaart. Maar die ging dus mooi niet door, dank zij de Kamercommissie Meijdam, waarvan het rapport moet worden afgewacht alvorens er weer D-days mogen plaatsvinden. Op foldertjes van Connexxion-dochter Breng staat deze datum echter nog pontificaal vermeld als onwrikbaar feit.

Als pleister op de wonde voor het verscheurde dalurenkaartje introduceerde de provincie Gelderland wel een dalurenkorting op de persoonlijke chipkaart. Die bedraagt 20% op de volledige reiskosten, instaptarief plus kilometertarief.

Zo’n dalurenkorting moet je dan wel als product op je chipkaart laden. Dat product kost € 7,50 per jaar, maar wordt deze maand aangeboden voor het symbolische bedrag van 1 cent. Je regelt het via de site van OV-chipkaart. En je betaalt het via IDEAL; heel dat gedoe, met passwords, met TAN-codes, voor één armzalige cent.

Op de valreep fiks ik het, op de middag voor mijn vertrek. Maar nu ben ik er nog niet; ik moet het product nog ‘ophalen’: op mijn kaart laden. Dat probeer ik, eigenlijk tegen beter weten in, op de terugweg naar huis bij de NS-kaartautomaat op Castricum NS. Niets. Er gaapt een kloof in chipland tussen bus en trein; busproducten kun je bij NS natuurlijk niet opladen.

Bij de Wizzl meen ik ooit zo’n plompe, gele oplaadautomaat gezien te hebben, maar die is verdwenen. Ik vraag er ook maar niet naar. Als je je daar aan de balie meldt, proberen ze je meteen allerlei etenswaren, dranken, tijdschriften en zelfs strippenkaarten op te dringen.

Dan maar op Leiden Centraal, bij de AH. Dat lukt. En als ik dan bij de kaartautomaat van NS kijk of hij er echt opstaat, zie ik een niet nader omschreven ‘Connexxion product’ staan; het zal dus wel kloppen.

Voor de ingang van het station staan politiewagens, ambulances en een rapportagewagen van TV-Radio-West. Eerder deze middag is op klaarlichte dag op spoor 2 een Sprinter uit Alphen a/d Rijn op een stilstaande trein gebotst, alweer zo’n ongeluk dat eigenlijk niet KAN gebeuren, maar op een kwade namiddag toch gebeurt. Acht gewonden, of drie; de lezingen zullen verschillen. Het lag aan gevallen bladeren, zal ik vanavond meteen horen fluisteren op Internet. Maar ze doen er dan toch nog een week of drie over, om dat uit het officiële onderzoeksrapport te laten rollen. Leve de bladeren!; die zorgen in ieder geval een seizoen per jaar voor een verklaring voor alles.

Als ik incheck in de bus naar huis, meldt de lezer nu: DA 31/10/11, waarbij DA staat voor de dalurenkorting, die blijkbaar een jaar minus vijf dagen geldig is. Even heb ik de hoop, dat ik die korting meteen krijg, hoewel Leiden nog lang niet in Gelderland ligt. Maar nee, ik reken gewoon nog € 1,37 af, als altijd.

Zuid-Holland maakte zich laatst druk om de reizigers die zouden afhaken na de D-day in de provincie, die ooit zal moeten aanbreken. Maar dat heeft nog niet geleid tot het introduceren van een dalurenkortingsregeling, om de bittere pil van de chip te verzachten. Trouwens: wat nou, korting? Met 20% reductie zou ik nog steeds € 1,10 betalen voor deze rit van het station naar huis, nog altijd 10% meer dan met de strip.

INTERMEZZO: ZACHTJES REGENEN

‘Hoe laat is deze trein in Utrecht?’, vraagt een nerveuze jongejuffrouw van een jaar of 33 me de volgende morgen in de trein naar die stad; ‘ik heb al tien jaar niet meer in de trein gezeten’. Sinds beëindiging van haar studie, vermoed ik.

‘U bent om vijf over elf op Utrecht CS’, zeg ik bemoedigend, ‘of om half twaalf in het UMC. Je weet het nooit met NS, er botsen nog wel eens twee treinen tegen elkaar, en daarbij vallen nogal eens gewonden.’
‘Oh’, zegt de dame.

Een stijf uurtje later zie ik ter hoogte van Elst, dat het ophoudt met zachtjes regenen. Het water gutst en kletst en spoelt tegen de ramen. Op PhotoShop zit ook zo’n functie, dat het net lijkt alsof je door golvend water heenkijkt. Maar aan deze foto is geen trucage te pas gekomen. Dit belooft niet veel goeds. Ik had een echt reisverhaal willen schrijven, maar nu wordt het helaas bijna alleen chipgezeur.

INIFEE, CHIPPEN IN DE TREIN VAN VEOLIA

Nijmegen Heyendaal

Station Cuijk

Veolia is de eerste regionale spoorwegmaatschappij die reizen op saldo heeft ingevoerd, een jaar nadat NS die mogelijkheid al bood. Maar als je nou denkt, dat je in een toer door, met één keer in- en uitchecken van Leiden naar Cuijk kunt reizen… Nee, een regelmatige lezer van deze rubriek zal dat vast niet denken.

NS hanteert een borgtarief van 10 euro voor vaste klanten en 20 euro voor reizigers op een anonieme kaart. NS kent geen instaptarief. Hun tarief is verder degressief; voor de eerste kilometer betaal je veel meer dan voor de honderdste. Veolia houdt het veilige midden met 15 euro borg. Men heeft wel een instaptarief: 78 cent, net als in het streekvervoer. En men hanteert een zuiver kilometertarief: elke kilometer kost ca. 19 cent. Een pittig bedrag, vergeleken bij de ca. 13 cent van de bus.

De minister wil, dat je per chipkaart moet kunnen reizen van Leiden naar Cuijk, zonder tussendoor in- en uit te checken, zoals je voor die reis nu ook maar één papieren kaartje nodig hebt. Maar hoe je die twee geheel verschillende tariefsystemen nog aan elkaar kunt knopen, ik heb er geen idee van.

Voorlopig zal je moeten uitchecken bij NS en in- bij Veolia, als je op een legale manier Cuijk wilt bereiken. De Veoliatreinen vertrekken van de zuidoosthoek van het station. Alleen daar staan Veoliazuilen. Maar die staan dan pal naast de NS-zuilen. Het lijkt wel of men erop uit is, reizigers op het verkeerde been te zetten.

Ik heb geen notie, wat er gebeurt als ik de volgorde omdraai, eerst die onelegante, plompe Veolia-zuil, en dan die van NS. Ik probeer het maar niet; dat zijn typisch van die dingen waartoe je in een seconde besluit, en waarvan je nog heel lang spijt zult hebben; een moment van onachtzaamheid maakt dat men maandenlang schreit.

In het scherm van de Veolia-lezer verschijnt de boodschap dat er een Inifee van 15 euro van mijn saldo is afgeschreven. Inifee, Inifee, ik zou de hele dag moeten reizen in het gezelschap van een goede fee, een Ini-fee, om me te behoeden voor chipkaartproblemen. Het is dat ik het tijdperk van de imaginaire vriendjes en vriendinnetjes al een halve eeuw achter me heb, anders zou ik me voor de rest van de dag zo’n sprookjeswezen imagineren.

Treinen met de geur en het geluid van diesel. Veolia: Veel olie, ja. Een prachtige vondst, werkelijk briljant, maar ik heb hem geloof ik niet van mezelf. ‘Klootviolia’, die is wel origineel, zo noemde ik het bedrijf wel in 2007, toen ze dit lijntje exploiteerden met trage, ouwe diesels van NS en hun dienstregeling niet haalden. Ik schreef over deze lijn in 2008, toen het allemaal toch nog goed was gekomen.

In de regen zie ik het bankje aan de Maas waarvandaan ik vorig jaar het spoorviaduct fotografeerde. In een Egyptische, zo niet apocalyptische duisternis koersen we op Cuijk aan, het stadje aan de Maas, waarvan ik altijd vergeet of het in Gelderland, Noord-Brabant of Limburg ligt (Noord-Brabant is het geval). Hier geen verwarring: er staan alleen Veolia-lezers, en niet van NS (dat wel vertegenwoordigd is met kaartautomaten; allemaal oude, die geen chipkaarten kunnen lezen). De omroep in de trein beveelt me, bij aankomst DIRECT uit te checken.

Ik check direct uit, krijg mijn Inifee terug, en blijk € 3,39 betaald te hebben. Voltarief; bij NS krijg ik automatisch korting, maar die geldt bij Veolia weer niet, hoewel je op een papieren NS-kaartje nog steeds met korting naar Cuijk kunt. Veolia heeft wel een dalurenkortingsregeling van 40% voor de trein, maar die is niet gekoppeld aan die van NS. En ook niet aan de dalurenkorting van 20%, die ik gisteren kocht, want die geldt alleen op de Gelderse bussen van Connexxion en Breng, en niet op dit treinlijntje, dat vanuit het provinciehuis in het verre Maastricht bestuurd wordt. Waar je zo’n Veolio-dalurenkorting voor de trein kunt kopen: ik zou het niet weten.

Een papieren enkeltje voltarief Nijmegen – Cuijk kost € 3,20. De chipkaart pakt duurder uit. Dat is vrijwel altijd zo. Het zal eens niet zo zijn! De eerste klachten uit deze streek over de chipkaart zijn me al ter ore gekomen. Een verkapte tariefsverhoging, zoals zo vaak met de chipkaart.

Niet iedereen KAN het verkroppen. Een onverlaat sloeg op 19 oktober 2010 op station Nijmegen Heyendaal alle vandalismebestendige, onverwoestbare chiplezers aan barrels met een honkbalknuppel of vergelijkbaar voorwerp. Ik was het niet, al bekruipt de neiging me wel eens. Een karateslag heb ik wel eens uitgedeeld, maar deze wanhopige reiziger was het stadium van halve maatregelen al lang voorbij.

Cuijk bij regen is echt niet om aan te zien, noch om te fotograferen. Het enige museum van het stadje zit dicht, en ik laat ook de beeldentuin onbekeken. Op de terugweg besluit ik uit te stappen op station Heyendaal, om te zien of die zuilen al gerepareerd zijn. Mijn Inifee, die me had moeten behoeden voor dergelijke misstappen, keek even de andere KANt uit.

Ruim twee weken na dato zijn die lezers nog defect. Over alle lezers hangt een oranje zak. Hoe check ik nu uit? Ik KAN me voorbereiden op een uitputtende correspondentie met Klootveolia om 15 euro terug te krijgen. Het vervoersbedrijf heeft 2,5 week gehad om in ieder geval zijn reizigers te waarschuwen, niet met een chipkaart uit of in te stappen op Heyendaal. Maar het is niet gebeurd.

Maar wacht eens even! Ik pak een stadsbus naar Nijmegen NS, die ik deze keer betaal met een ouderwetse, maar nog niet afgeschafte strippenkaart. Op het station check ik alsnog uit voor mijn treinritje. Bijna maak ik de fatale fout; mijn hand strekt zich al gewoontegetrouw uit naar de NS-lezer. Maar net op tijd waarschuwt de goede Inifee me, dat ik de Veolia-lezer moest hebben. Daardoor kost dit merkwaardige ritje maar 3,39, en geen 15 euro Veolia-borg plus 10 euro NS-borg. Nu zal ik helaas niet weten, of je bij een overstap van de regionale trein op de bus wel of niet opnieuw het opstaptarief van 78 cent betaalt.

Al die euro’s, centen, regelingen, handelingen; duizelt het je nog niet, lezer?

INTERMEZZO: STATIONSZICHT

Mij inmiddels wel. Even bijkomen bij eetcafé Statuszucht (maken mijn ogen ervan, als ik kom aanlopen; ik moet echt eens aan een bril), nee: ik zie het al: het is dat ouwe, trouwe Stationszicht. Ik herken het bijna niet meer. Er is iets veranderd. Het staat aan de rand van een bouwput achter bouwhekken terminaal te wezen. Maar ik ben nog steeds welkom; misschien overleeft het ook deze fase, in een wereld die maar verbouwt, en verbouwt, en verbouwd wordt, en verbouwereerd.

Stationszicht met zijn roodbruine kleden, zijn bejaard personeels- en bezoekersbestand, zijn traditionele lunchhappen en zonder website. Een ‘kapsalon’, zo’n moderne caloriebom, zul je hier vergeefs bestellen. Echt een plek waar een jeugdige grijsaard als ik even op krachten KAN komen.

KORTING BIJ BRENG

Van station Nijmegen wil ik naar dat grote winkelcentrum station bij Dukenburg, dat ik in 2003 als volgt omschreef:

Daar er ook in Nijmegen natte sneeuw valt, schiet ik het winkelcentrum Brabantse Poort in, een consumenteninferno, een doofhof van winkelgangen met zo op het oog getaxeerd een totale lengte van minstens 2,5 kilometer. Knus is het er niet; er schijnt een heel foutief, hel, schel, akelig neonlicht (of ligt dat aan het contrast met de witgrijze sneeuwbagger buiten?)

Bijna alle bussen BRENGen je ernaartoe, maar niet allemaal via de kortste weg, zoals ik ondervind als ik op goed geluk de gereedstaande lijn 6 neem, en me een half uur sightseeing op de hals haal door werkelijk alle buitenwijken van Nijmegen. Buitenwijken, die geen gastvrije namen dragen: Bottendaal, Brakkenstein en Hatert.

Al die tijd zit ik uit op een bankje dat met de rug naar het achterste zijraam is gekeerd, en raar hoog tegen dat raam aangeplakt is. Je bereikt het via een stelsel van lelijke grijsblauwe platen op de vloer, die glad zijn en bovendien schuin aflopen. Er hangen stangen naast waar je je als een aap aan moet optrekken om het stoeltje te beklauteren.

Welke volkomen van de pot gerukte en van de ratten bezeken designer bedenkt zoiets? Ja, onder die platen zit natuurlijk een motor. Dit is weer net zo’n revolutionaire bus als die Hybrid in Leiden, waarbij aan het eind van het innovatieproces een slimmerik ineens bedacht dat er ook nog reizigers in moesten.

Voor al dat moois wordt me € 1,65 berekend, meer dan ik kwijt geweest zou zijn met de strippenkaart, maar inderdaad 20% minder dan het bedrag dat ervoor staat met de chip.

Dat winkelcentrum ziet er net zo beroerd uit als ik in 2003 al vaststelde maar is veel minder uitgestrekt dan ik me herinnerde. Met lijn 2, via de kortste weg, langs het spoor en een meubelboulevard waar geen einde aan komt, bus ik terug naar de binnenstad. Ik betaal met overstap binnen 35 minuten 54 cent, tegen 67 cent volgens de reisplanner. En het miniritje van Plein 1944 naar het station gaat voor 68 cent in plaats van 86. Dit klopt tenminste, 20% korting is echt 20% korting.

SOORT VAN CONCLUISIE

Einde van een middag waarop het niet licht wilde worden. In de chipkaart zie ik ook nog steeds weinig lichtpuntjes.

Over een paar jaar wordt het vast wel waargemaakt: één kaart voor heel het OV. Maar wat ze ons er niet bijverteld hebben: er staan dan tien kortingsproducten op die kaart, voor elke maatschappij één, met elk zijn eigen tarief, website, aanschaf- en kortingsvoorwaarden en vervaldatum. Dat is de conclusie van een middagje chippen in en om Noviomagus.

Frans Mensonides
9 november 2010

KILOMETERTARIEF HAAGLANDEN 15% OMLAAG!

Ik had er niets over gehoord of gezien, en het was dus een volkomen verrassing voor me: de verlaging van het chiptarief in stadsgewest Haaglanden bij ingang van de nieuwe dienstregeling op zondag 13 december 2010.

Zo twee keer per week reis ik met tram 17 van Den Haag CS naar de Van Speykstraat, waar iemand woont die, geloof het of niet, uitkijkt naar mijn bezoekjes. Al sinds jaar en dag betaalde ik € 1,15 voor de heenreis, en dank zij de rare chipkaartlogica € 1,16 voor de terugreis. Zondagmiddag maakte ik deze rit na een overstap (en dus minus € 0,78 instaptarief), en was € 0,32 kwijt, in plaats van de verwachte € 0,37. Op de terugweg stond de teller op € 1,11 in plaats van € 1,16.

Centenwerk, maar op Veoliabus 45, die ik vervolgens nam van Den Haag CS naar de halte Brahmslaan in Leiden, scheelde het dubbeltjes. Waar ik – wederom na overstap - € 2,00 had verwacht te moeten betalen, werd €1,72 afgerekend.

Die zaterdag, dus vóór de ingang van de nieuwe dienstregeling, had ik € 2,35 betaald voor een tramrit van Leidsenhage naar Delft NS, met lijn 19, die maar geen mensen wil gaan vervoeren, zelfs niet voor de kerstboodschappen. Maar momenteel noteert deze rit € 2,11 in de tarievenlijstjes van HTM.

Heuglijk nieuws voor de consument, er wordt eens wat goedkoper! Wonderlijk, dat men dat dan geheim houdt. Bij HTM vond ik er niets over. Op de site van Haaglanden moest ik flink diep doorklikken voordat ik deze mededeling vond.

Het kilometertarief van bussen en trams (m.u.v. Randstadrail) is verlaagd naar 11,3 cent, tegen 13,1 cent tot voor kort. Het enige nieuwsbericht erover vond ik bij Unity FM. Als je dat bericht goed leest, snap je ook waarom Haaglanden geen grote ruchtbaarheid geeft aan de zaak.

Het stadsgewest Haaglanden en de provincie Zuid-Holland willen op 3 februari 2011 D-day houden: de strippenkaart afschaffen. Maar daarvoor is nodig dat de operatie kostenneutraal verloopt. Dat de chipkaart gemiddeld 15% duurder uitvalt dan de strippenkaart, is op deze site al eens gemeld. Er gaat nu dus ook 15% van het tarief af (helaas alleen van de kilometerkosten, en niet van het instaptarief). Plezierig. Maar het is dan minder handig, toe te geven dat het publiek jarenlang te veel heeft betaald, en dat het jaren is voorgelogen over de kostenneutraliteit van de chipkaart.

Daarom kwam deze prijsverlaging als een dief in de nacht.

Frans Mensonides
16 december 2010

OP NAAR D-DAY: CHIPPEN IN ZUID-HOLLAND

Sneeuw in Den Haag, dus een rondje rond de kerk

D-day schijnt altijd op D-onderdag te moeten wezen. D-insdag had toch ook wel gekund? Hoe dan ook: donderdag 3 februari 2011 is het D-day in de noordelijke helft van Zuid-Holland. Het stadsgewest Haaglanden en het concessiegebied met de hele lange naam ‘Duin- en Bollenstreek / Leiden en Rijnstreek / Midden-Holland’, waarbinnen mijn huis staat, gaan dan geheel over op de chipkaart.

Bij Haaglanden en de provincie Zuid-Holland zijn ze vast niet bijgelovig. 3 februari belooft niet veel goeds. De tulpenhandel stortte op die dag in (1637), Buddy Holly neer (1959) en aan de opsomming van andere rampen die ooit op 3/2 plaatsgrepen, komt bijna geen einde. Het lijkt ook wel wat op mislukt aftellen, drie-twee-één-één, in plaats van 3-2-1-0.

Ik heb die D-dag al jaren met angst en beven tegemoet gezien, omdat ik mijn wat wazig geworden moeder dan zou moeten uitleggen hoe dat werkt met die chipkaart, en dat je het uitchecken vooral niet moet vergeten. Maar inmiddels is die dag van jaar tot jaar zo vaak opgeschoven, dat mijn moeder slecht ter been is geraakt, en met een rollator loopt, waarmee ze so wie so de bus niet meer indurft. Ze verplaatst zich nu alleen nog per taxi, die je tenminste nog met baar geld kunt betalen.

Zo zie je maar, dat een mens zich vaak voor niks en overbodig zorgen maakt over allerlei dingen. Ja, het meeste op dees’ aard’ loopt uiteindelijk inderdaad wel verkeerd, maar meestal binnen een ander tijdsbestek en op een heel andere manier dan je gedacht had.

Ik ben de tel een beetje kwijt met de chipkaart. Tot voor een paar maanden geleden hield ik nauwgezet de foutenpercentages bij van mijn chipritten met NS en HTM. Voor de laatste keer rapporteerde ik daarover in september van dit bijna voorbije jaar. Ik ben ermee opgehouden omdat ik eigenlijk wel iets beters te doen had; het kost nogal wat tijd om al die ritten bij te houden.

Zo nu en dan kijk ik nog wel eens naar het rittenoverzicht op Mijn Chipkaart. Daaraan kun je natuurlijk ook aflezen wat er zoal is mis gegaan. Ik begon aan dit stuk op de eerste dag dat Jezus geboren werd (de dag daarop, op 26/12, werd hij ten tweeden male geboren, maar dan op een meubelboulevard in plaats van in een stal).

Kerstverveling dreef me die site op. Ik toverde een overzicht op mijn scherm van alle ritten van deze lopende maand. Merkwaardig dat je daarvoor altijd twee keer op ‘Toon transacties’ moet drukken; doe je dat maar een keer, dan zie je alleen de eerste pagina.

Goed. We hebben ons in het verleden wel eens beklaagd over de traagheid waarmee de ritten verwerkt worden op Mijn Chipkaart, maar op Eerste kerstdag stond mijn rit van kerstavond al op het overzicht; je hebt ze nu binnen een etmaal.

Dat ritje van 24/12, dat was meteen bingo: fout! Connexxion was weer eens de boosdoener. Mijn incheckhalte staat niet vermeld op het overzicht (dat gebeurt nogal eens), maar het was Leiden Centraal. Ik stapte uit bij de halte Rosenburch (want ik moest nog iets ophalen bij de stomerij op de Rooseveltstraat, vertel ik erbij voor lezers die graag vragen naar het waarom van het menselijk handelen). Het bedrag, € 1,26, klopte niet met dat in de reisplanner (€ 1,20).

Haltefouten en ontbrekende haltes zie je bijna op iedere pagina van het overzicht. Een paar andere opmerkelijke zaken:

Op 21/12 had ik de Veoliabus genomen van Den Haag CS naar Leiden Rooseveltstraat. Op het overzicht stond een incheck bij die laatste halte en geen uitcheck. 4 euro kwijt. Na diep nadenken herinnerde ik me dat de kaartlezers niet aanstonden toen ik de bus binnenkwam. De chauffeur zei dat ik later maar moest inchecken, als ze opgestart waren. Dat ben ik natuurlijk prompt vergeten. Het hele stuk zwartgereden, en toch te veel betaald.

Op zaterdag de 18e wilde ik met HTM-tram 17 van de Van Speykstraat in Den Haag naar Den Haag CS. Maar ik kwam niet verder dan de Grote Kerk. Die lijn was na die heftige sneeuwbui van de dag daarvoor, die me deed stranden in Zaandam, ingekort tot het wel zeer miezerige stukje Statenkwartier – Grote Kerk, hoewel de lijnfilm nog gewoon Wateringen vermeldde.

Op de foto dit letterlijke rondje rond de kerk. Volgens het overzicht heb ik gereisd van de Gravenstraat naar het Buitenhof (een rit van ca. 300 meter, over een traject dat bovendien gestremd was wegens sneeuw). Wederom een fout, dus, en deze keer zowaar in mijn voordeel. De overvloedige sneeuwval had die dag blijkbaar niet alleen het tramverkeer, maar ook de chiplezers gestoord.

Volgens dezelfde pagina van het overzicht ben ik in Leiden bij twee ritten uitgestapt op de Steenstraat, in plaats van Leiden Centraal. De Willy Wortels van Connexxion hadden me nog wel zó beloofd, dat deze fout eruit gehaald zou worden. Maar nog steeds pikt het busbedrijf op vrijwel elke rit naar het station 5 cent extra tot de volgende halte; daar moeten wel tonnen per jaar mee verdiend worden, met al die duizenden ritten per dag.

Ook het volgende verdwijnt in de zakken van de busmaatschappij. De route van lijn 14 in Leiden Zuid West is met ingang van de nieuwe jaardienstregeling gewijzigd. Die bus rijdt nu in de richting Leiderdorp Leyhof over de Churchill-laan en de Vijf Meilaan, in plaats van over de De Baselstraat, Van der Helmlaan en Rooseveltstraat. Die nieuwe route is op de meter even lang als de oude. Maar het tarief is met 2 cent verhoogd.

Een week eerder hebben ze me nog een overstap door de neus geboord. Ik stapte bij winkelcentrum Leidsenhage over van de Connexxion-bus op de HTM-tram. Het was ruim binnen de marge van 35 minuten. Maar ik betaalde toch opnieuw het opstaptarief. Het brengt me niet aan de bedelstaf. Maar het bewijst wel, hoe gammel dit systeem is.

NS bleek in december niet op een fout te betrappen. Bij HTM en Connexxion gaat echter nog steeds opvallend veel verkeerd. Bij zo’n 15% van de ritten in deze provincie betaalde ik niet het juiste bedrag, en dan meestal meer dan minder. Ik ben er zo langzamerhand aan gewend, maar het zal veel reizigers na 3 februari koud op hun dak vallen.

VERGEETACHTIG

Naarmate het reizen met de chipkaart meer een routine wordt, ga ik ook steeds vaker dingen vergeten. Nu heb je twee soorten vergeetachtigheid: vergeten iets te doen (bijvoorbeeld in- of uitchecken), en vergeten dat je iets gedaan hebt (bijvoorbeeld in- of uitchecken). Het laatste is minstens even hinderlijk als het eerste. Laatst zat ik in de trein, en wist bij het naderbij komen van de conducteur vrijwel zeker dat ik vergeten was, in te checken. Ik kon me namelijk helemaal niet meer herinneren, dat ik dat gedaan had. Maar blij controle bleek dat toch het geval.

Zoiets heb ik ook wel eens gehad met papieren treinkaartjes of met strippenkaarten. Maar dan kun je het tenminste nog nakijken. Waarom wordt er niet een apparaatje op de markt gebracht, waarmee je zelf onderweg je chipkaart kunt uitlezen? Zoiets fabriceer je toch voor een paar tientjes. Waar blijft deze gadget?

DE ENIGE CHIPFAN

Veel lezers schrijven me hun eigen chipervaringen. Die zijn vrijwel allemaal negatief. Slechts één persoon heeft me in al die jaren geschreven dat hij de chipkaart handig vond. Bovendien had hij, na maanden intensief gebruik, nog nooit een storing ondervonden of een verkeerd bedrag betaald.

Iemand met een ongezonde hoeveelheid geluk, meer geluk dan deze wereld doorgaans te bieden heeft aan zijn bewoners. Ik neem zijn verhalen niet al te serieus.

Dit is het eind van deel 21. In januari 2011 gaan we verder op weg naar D-day in het Zuid-Hollandse.

Frans Mensonides
28 december 2010

Eerdere afleveringen in de deze reeks, die telkens van naam verandert, maar wel steeds gewoon doortelt:

De stand in chipland 20 (september - oktober 2010): Opti-MIS-me over negatief chipnieuws / chippen bij NS, HTM, GVB, Qbuzz, GVB, Hermes en tijdens Leidens Ontzet / Meldpunt Collectief Onrecht / Slecht weer voor de chipkaart / Chipklok op twee voor twaalf - De stand in chipland 19 (juni - augustus 2010) met o.a.: D-day in groot-Amsterdam / Connexxion: 38% ritten fout; restitutie chaos / 60 ritten met HTM / fakende controleurs RET / 30 ritten met NS / 'Klauwen met tijd', techneut Connexxion aan de lijn / anoniem chippen / chippen in Gelderland - De stand in chipland 18 (april - mei 2010) met o.a.: Legale zakkenrollerij: chippen bij Connexxion (met lange nasleep) / vergeetpalen op de SUNIJ / speuren in de reisplanner / metro Amsterdam: -13% passagiers / chippen bij NS, HTM en Veolia / op saldo naar Nijverdal - De stand in chipland 17 (februari - maart 2010) met o.a.: Afschaffing strippenkaart op RET-tram en bus / Goeree-Overflakkee / met Connexxion de mist in / chippen bij NS en HTM / voor 16 euro het schip in bij Leidse stadsrit - De stand in chipland 16 (december 2009-januari 2010) met o.a.: eindelijk chippen bij NS / 30 ritten bij HTM en Connexxion / 25 stellingen van Brenno de Winter / introductie Studenten-OV-chipkaart / het onderzoek van Otto Cox (Leiden) - De stand in chipland 15 (oktober-november 2009) met o.a.: chipkaart is 15% duurder dan strippenkaart en jaagt mensen de metro uit / slap D-daytje bij NS / duur oeps-moment / uitrol chipkaart bij HTM - Chipblog augustus - september 2009, met o.a.: 27/8: D-day bij GVB Amsterdam, chippen in Zeeland, Utrecht, Arnhem / Nijmegen en bij Veolia - Chipblog juni-augustus 2009, met o.a.: probleem met Voordeelurenkaart NS / Chippen op de bus in en om Leiden / Evaluatie: hoe goed gaat het werkelijk in chipland / een weggooier: de wegwerpkaart van het GVB - Chipblog maart - mei 2009, met o.a.: Falende controleapparatuur bij NS en RET / ROVER terug in overleg / Langdurige blackout chipkaartlezers in RET-metro / Chipkaart getest rond Leiden - Strip en Chip; rond een historische donderdag: Magneetkaart, chipkaart: een kwart eeuw gemodder / Witkielen, aftellen naar donderdag / Randstadrail / de Compensatiekaart / D-day: donderdag 29 januari 2009 / Dan toch maar de evaluatie (jan./feb. 2009) - Unknown Check-in: Rondje Randstad met de chipkaart / Ervaringen van andere reizigers / Aanvullend stads-streekabonnement / Compensatiekaart: achter-het-bureau-denken van RET / ROVER: Duitse chipkaart of vouw-de-vouw / Rondje Rotterdam (november 2008 - januari 2009) - Pinksterupdate / Plundertarief GVB / Rotterdamse Pleurisschop / Tegoedbon op Hoekse Lijn / Discussieavond 'De OV-chipshow' van TUMULT / En toen: nieuw uitstel / Controleapparaat gesignaleerd (mei-juli 2008) - Op weg naar Station Unknown; De week van Tineke Huizinga / aanvulling voor wie de nuance zoekt / Huizinga´s aanvalsplan / Toenemende twijfel aan Alladin´s wonderlamp (januari / maart 2008) - RGL en Chipkaart: bladeren in koppijndossiers (januari 2008) - 'Ken d'rrr ook niks an doen' Een middag chippen in de tram van de RET (juli 2007) - Ik overleefde de metro-marathon van Rotterdam (april 2007) - U houdt van reizen, maar niet van gedoe; chippen bij NS (januari 2007) - ‘Use it, lose it’; Zomaar wat chip-shit uit de Amsterdamse Gettogordel (januari 2007) - 'RET wenst u een goede reizen'; op pad met de OV-chipkaart (juni 2006) - Aangekaart; losse flodders over de chipkaart (mei 2006) - Niet goed, geld weg. Twee dagen op pad met de OV-chipkaart (maart 2006) - Veel onduidelijkheden rond de OV-chipkaart (februari 2006)

© Frans Mensonides, Leiden, 2010

<< naar thuispagina Frans Mensonides