Sjoerd Mensonides
Straat Magallanes (Antarctica)
Acrylverf op doek

Ik vond het indrukwekkend dat mensen daar leven. Ze worden aan alle vormen van weer blootgesteld; van heel warm tot heel koud. Wat overheerst is eenzaamheid, dat raakt je wel. Je bent snel geneigd om de minpunten te accentueren maar dat ben je kwijt als je daar een paar maanden tussen zit.

Je hebt daar een miljoen soorten kleuren blauw. Blauw is mijn favoriete kleur, altijd al geweest. De kleur blauw is moeilijk te fotograferen. Dat is afhankelijk van het licht.’

 
Mijn jongere broer Sjoerd (die altijd mijn kleine broertje zal blijven, al is ook hij de 60 al gepasseerd) is bewoner van Domus Nostra, een tehuis in de Haagse wijk Waldeck voor mensen die leiden aan het syndroom van Korsakov.

In het tehuis is veel aandacht voor creatieve expressie, en Sjoerd is een heel enthousiast schilder. Het gaat niet alleen om het schilderij, maar ook, en vooral om het (levens)verhaal eromheen. De Domus-bewoners denken al schilderend na over hoogte- en dieptepunten in hun eigen bestaan in heden en verleden.

Onlangs heeft Domus Nostra in de openbare bibliotheek Nieuw Waldeck aan de Rossinilaan de expositie ´Kunst vol verhalen´ ingericht. Die titel geeft de doelstelling van de tentoonstelling precies weer. De verhalen van de bewoners maken er evenzeer deel van uit als de schilderijen zelf.

‘Kunst vol verhalen’ beslaat 2 wanden in de computerzaal van de bibliotheek. Eén van de wanden bevat louter schilderijen van Sjoerd, waarvan het blauwe schilderij hierboven beslist de blikvanger is.

2 andere schilderijen-met-een-verhaal vormen het duo hieronder. Gezien het doel van het schilderen in de Domus, kan ik Sjoerd er het best zelf over aan het woord laten. Ik heb me beperkt tot overtypen van de tekst op de expositie:

 

Sjoerd Mensonides
Every cloud got à silver Lin’n / Achter de wolken schijnt de zon
Acrylverf op doek en canvasboard

‘Deze schilderingen maakte ik in de corona periode. Het was een ellendige tijd met verkeerde informatieverspreiding. Het is een voorbeeld van hoe mensen verkeerd behandeld worden. Toch moeten de mensen niet meteen zwart denken.

Door te schilderen probeer ik hier creatief mee om te gaan. Met schilderen word ik gedwongen om positief te denken. Zo word ik in deze ellendige tijd toch gedreven door positivisme.

Ik heb een hele galerij met corona schilderijen. Deze schilderijen zijn gebaseerd op de foto’s die ik vanuit mijn raam heb gemaakt. Een gedeelte van deze foto’s maakte ik toen ik niet naar buiten mocht.

Ik maak met veel plezier mooie foto’s. ik ben fotograaf en deed dit vroeger ook tijdens mijn reizen. Ik ben op vijf van de zes continenten geweest.’

Op 20 maart 2020 sloten overal in Nederland de verpleeginstellingen hun poorten voor een periode die 9 weken zou duren. Tijdens die extreem strenge quarantaine, veel strenger dan die voor de mensen ‘buiten’, hadden honderdduizenden tehuisbewoners in feite huisarrest. Sjoerd mocht in de loop van de dag alleen een paar keer ´luchten´ op de binnenplaats van het complex. Bezoekers mochten het tehuis niet in. Sjoerd en ik moesten ons 2 maanden lang beperken tot telefoneren en appen.

Er is veel gesproken over het ´stille leed´ in zulke tehuizen, met bewoners die soms amper begrepen wat er aan de hand was, en waarom hun dierbaren nou nooit meer eens op bezoek kwamen. Corona hield in die instellingen vol kwetsbare mensen ondanks alle quarantainemaatregelen nog genadelozer huis dan elders in de maatschappij. De Domus Nostra bleef gelukkig gespaard voor grote uitbraken, en was daarmee fortuinlijker dan menig ander verpleeghuis.

Voor corona zelf was Sjoerd niet bang, gezien alle gevaren die hij al doorstaan had in zijn leven. Erger was de verveling tijdens de lockdown, en het gevoel van opgesloten zijn. Vanuit het raam van zijn kamer fotografeerde hij wolkenluchten en zonsopkomsten. Die kon ik vaak al bewonderen als ik WhatsApp startte op een veel minder matineus tijdstip dan waarop het leven in een verpleeghuis begint, waar de wagens met medicijnen om halfzeven al uitrijden.

En dan zo´n lange dag voor je, waarin je niet veel kunt uitrichten, en waar de uren zich aaneenrijgen tot dagen en die tot weken en die tot maanden…

Sjoerd stortte zich op de schilderkunst. Zoals hij zelf hierboven al aangaf, inspireerden zijn foto´s hem tot meer abstracte schilderijen. Natekenen is geen kunst!

 

Deze bij op een bloem is niet te zien op de tentoonstelling in de bibliotheek, maar staat op zijn kamer. Zie dit maar als een sneak (pre)view.

Het valt mij altijd op, hoeveel oog Sjoerd heeft voor de natuur. Als hij bij mij op bezoek is (het mág gelukkig weer!) maakt hij in mijn tuin macrofoto’s van bloemen en planten die ik zelf eerlijk gezegd dan voor het eerst echt ZIE.

Ook de wand met schilderijen van de hand van andere Domus-bewoners is de moeite van het bekijken waard. Een van hen vindt zichzelf een grotere schilder dan Rembrandt, dus: ga dat zien!

‘Kunst vol verhalen’ is een rondreizende tentoonstelling. Tot/met 28 mei 2022 is hij nog aanwezig in de bibliotheek Nieuw Waldeck. Daarna verhuist hij naar de bibliotheek Loosduinen aan de Loosduinse Hoofdstraat. Vanaf 24 augustus is de expositie te bewonderen in de Centrale Bibliotheek in het ‘Èspalès’(stadhuis) aan het Spui.

FHM

1 mei 2022