Testwoensdagen met ETMET Arnhem – Utrecht – Schiphol – Leiden - Rotterdam

ETMET, Elke Tien Minuten Een Trein: de uitrol ervan gaat verder, ondanks gebrek aan reizigers (corona) en materieel (DDZ’s nog steeds aan de kant met vierkante wielen).

In december 2017 introduceerde NS ETMET op het traject Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal - Eindhoven (toen nog zonder Centraal).

Straks in december 2021 is het tweede ETMET-traject aan de beurt, dat zich wat minder rechtlijnig dan het eerste door Nederland slingert: Arnhem Centraal – Utrecht Centraal – Schiphol Airport – Leiden Centraal – Rotterdam Centraal. En evenals in 2017 gaan er 14 testdagen aan vooraf; 14 woensdagen, van 8 september tot / met 8 december 2021, waarop de nieuwe dienstregeling alvast wordt uitgeprobeerd.

Ik deed op woensdag 8 september het traject Leiden– Arnhem, en ben voor een volgende woensdag het resterende gedeelte Leiden – Rotterdam van plan.

Net als 4 jaar geleden hieronder een timeline van minuut tot minuut. En net als toen een waarschuwing voor de ongeïnteresseerden in uiteenzettingen over dienstregelingen, uurpatronen, aansluitingen, spoorbezettingen, etc. Die kunnen deze pagina beter heel snel wegklikken.

Afwijkingen op woensdag

Eerst een inleiding over het nieuwe ETMET-traject. Je kunt het onderverdelen in 4 deeltrajecten: Arnhem – Utrecht, Utrecht – Schiphol, Schiphol – Leiden en Leiden – Rotterdam. Op al die trajecten rijden op andere dagen dan woensdagen als  vanouds 2x2 IC’s per uur, elk in halfuursdienst, met gecombineerde kwartierdienst.

Daar wordt nu in het kader van ETMET één extra IC per halfuur tussen gewrongen; anders kan ik het niet noemen. Dat is de IC Arnhem – Rotterdam, die gaat rijden op werkdagen van ongeveer 06:30 tot ongeveer 18:30 uur.

Als je van Arnhem naar Rotterdam wilt, of omgekeerd, moet je hem beslist niet nemen. Hij doet dik 2 uur over zijn omweg, bijna 3 kwartier langer dan de normale overstapverbinding via Utrecht.

Onnodig te zeggen dat het tijdenpatroon van sommige bestaande IC’s opgeschoven moet worden om een kwartierdienst te veranderen in een 10-minutendienst. En die nieuwe ETMET-IC Arnhem – Rotterdam kent zelf een allesbehalve vloeiende rit. In beide richtingen staat hij 5 minuten stil op station Amsterdam-Zuid. En daarna (of daarvoor, de andere kant op) ook nog eens 6 minuten op Utrecht Centraal.

Dit ondermijnt de ETMET-filosofie natuurlijk wel. Leuk dat je in het vervolg elke 10 minuten kunt instappen voor Schiphol. Maar als een 10-minutentrein onderweg 5 minuten stilstaat, wordt het dan automatisch toch niet weer een kwartiertrein? Eén om over na te denken, onderweg; tijd genoeg! Ik vraag me ook af, hoe NS denkt met ETMET nieuwe reizigers te trekken, wat vermoedelijk één van de doelstellingen is; reizigers die nu verslaafd zijn aan hun vierwieler.

Op zijn weg ontmoet de nieuwe IC Arnhem – Rotterdam ook een paar Sprinters die normaliter in kwartierdienst rijden. Dit wordt nu dan een minder aantrekkelijke 10/20-minutendienst. Het geldt voor de trajecten Schiphol – Leiden en Den Haag HS – Rotterdam.

Het al 171 km lange ETMET-traject Arnhem – Rotterdam heeft ook nog 2 uitlopers: Rotterdam - Dordrecht en Arnhem – Nijmegen.

Op Rotterdam – Dordrecht wordt geëxperimenteerd met elke 10 minuten een Sprinter. IC’s rijden gewoon nog elk kwartier.

Volgens mediaberichten geldt op Arnhem-Nijmegen ook ETMET. Maar dat was feitelijk al min of meer zo: 6 IC’s per uur per richting plus 4 Sprinters. Er verandert op dit traject niets. En 10 treinen per uur is misschien ook wel genoeg.

Ik zou veel woorden vuil kunnen maken aan de details van deze hele operatie. Maar ik heb ervoor gekozen om e.e.a. in 2 schema’s weer te geven, een per richting. Handig voor mezelf, onderweg, en hopelijk net zo handig voor de lezer.

In de linkerkolom in rood de vertrektijden van de extra ETMET-IC Rotterdam – Arnhem v.v.. In de overige kolommen de IC’s waarmee hij min of meer een 10 minutendienst probeert te vormen. En daaronder enige nadere uitleg. Vast wel begrijpelijk voor de spoorboekjeskenners onder de lezers. En de anderen zijn op dit punt al lang afgehaakt.

De media berichtten ook dat NS tijdens de testwoensdagen de conducteurs van de betrokken treinen precies op de seconde wil laten fluiten. Daar houd ik NS graag aan. Deuren, die anderhalve minuut vóór de vertrektijd volgens dienstregeling al dichtgaan, die zullen we vandaag dus niet zien.

Net als 4 jaar geleden was NS niet scheutig met informatie vooraf aan de reiziger. Op een reis Leiden - Breda v.v. op zaterdag 4 september heb ik er niets over gezien of gehoord. Op zondagavond de 5e, wanneer ik dit typ, vind ik niets over ETMET op de site van NS.

De tabellen:

Wat verandert er? ETMET Arnhem - Rotterdam

Amsterdam Zuid

Opmerkingen:
Het patroon herhaalt zich elk halfuur.
Op het traject Arnhem – Utrecht geringe verschuivingen als de ICE rijdt.
Niet alle tussenstations zijn vermeld.

Afkortingen:
Asd=Amsterdam Centraal, Ddr=Dordrecht, Gn=Groningen, Gvc=Den Haag Centraal, Hdr=Den Helder, Lls=Lelystad, Lw=Leeuwarden, Nm=Nijmegen, Shl=Schiphol Airport, Vl=Venlo, Vs=Vlissingen.

Belangrijkste wijzingen IC’s:
IC Nijmegen – Den Helder stopt op Driebergen-Zeist i.p.v. Veenendaal-De Klomp.
IC Lelystad – Dordrecht blijft 4 minuten staan op Amsterdam Zuid en loopt daarna 4 minuten achter op zijn normale dienstregeling.
IC Nijmegen – Schiphol Airport stopt niet op Driebergen-Zeist, en staat 6 i.p.v. 4 minuten stil op Amsterdam Bijlmer Arena.

Belangrijkste wijzigingen Sprinters:
Sprinterverkeer tussen Rhenen en Breukelen:
Normale situatie per halfuur: dal-uren: Rhenen - Uitgeest; in de spits tevens Veenendaal Centrum - Breukelen.
Op een ETMET-dag: dal-uren Rhenen – Breukelen en Driebergen-Zeist - Uitgeest;  spits Rhenen – Breukelen en Veenendaal Centrum- Uitgeest. Alles ongeveer in 10/ 20-minutendienst. Tussen Driebergen-Zeist en Utrecht ook in de dal-uren 4 sprinters per uur.

Sprinterverkeer tussen Amsterdam Sloterdijk en Leiden Centraal:
Normale situatie: Gecombineerde kwartierdienst Sprinters Hoorn Kersenboogerd - Leiden Centraal en Amsterdam Centraal - Den Haag Centraal  (trein met lang stationnement op Leiden Centraal).
ETMET-dagen:  10/20-minutendienst Sprinters Amsterdam Centraal  - Leiden Centraal en Hoorn Kersenboogerd  - Den Haag Centraal (kort stationnement op Leiden Centraal).

Sprinters Den Haag Centraal – Dordrecht 10/20-minutenpatroon in plaats van kwartierdienst. Extra Sprinter Rotterdam Centraal – Dordrecht, zodat op traject Rotterdam-Dordrecht elke 10 minuten een Sprinter rijdt.

Leiden Centraal

Wat verandert er? ETMET Rotterdam – Arnhem

Opmerkingen:
Het patroon herhaalt zich elk halfuur.
Niet alle tussenstations zijn vermeld.
Op het traject Utrecht – Arnhem geringe verschuivingen als de ICE rijdt.

Afkortingen:
Asd=Amsterdam Centraal, Ddr=Dordrecht, Gn=Groningen, Gvc=Den Haag Centraal, Hdr=Den Helder, Lls=Lelystad, Lw=Leeuwarden, Nm=Nijmegen, Shl=Schiphol Airport, Vl=Venlo, Vs=Vlissingen.

Belangrijkste wijzingen IC’s:
IC Den Helder - Nijmegen stopt op Driebergen-Zeist i.p.v. Veenendaal-De Klomp.
IC Dordrecht- Lelystad vertrekt 5 minuten eerder dan normaal uit Dordrecht en blijft 6 minuten staan op Amsterdam Zuid.
IC Schiphol - Nijmegen stopt niet op Driebergen-Zeist en blijft 6 minuten i.p.v. 3 minuten staan op Amsterdam Bijlmer Arena.

Belangrijkste wijzigingen Sprinters:
Sprinterverkeer tussen Breukelen en Rhenen:
Normale situatie per halfuur: dal-uren: Uitgeest – Rhenen; in de spits tevens Breukelen – Veenendaal Centrum.
Op een ETMET-dag: dal-uren Breukelen – Rhenen en Uitgeest – Driebergen-Zeist;  spits Breukelen – Rhenen en Uitgeest – Veenendaal Centrum. Alles ongeveer in 10/20-minutendienst. Tussen Driebergen-Zeist en Utrecht ook in de dal-uren 4 sprinters per uur.

Sprinterverkeer tussen Leiden Centraal en Amsterdam Sloterdijk:
Normale situatie: Gecombineerde kwartierdienst Sprinters Leiden Centraal – Hoorn Kersenboogerd en Den Haag Centraal – Amsterdam Centraal (trein met lang stationnement op Leiden Centraal).
ETMET-dagen:  10/20-minutendienst Sprinters Leiden Centraal – Amsterdam Centraal en Den Haag Centraal – Hoorn Kersenboogerd  (kort stationnement op Leiden Centraal).

Sprinters Dordrecht - Den Haag Centraal 10/20-minutenpatroon in plaats van kwartierdienst. Extra Sprinter Dordrecht - Rotterdam Centraal, zodat op traject Rotterdam-Dordrecht elke 10 minuten een Sprinter rijdt.

Ik heb de tabellen en de toelichting zorgvuldig nagelopen, maar er staat vast wel ergens nog een foutje in. Zie je er een, laat het me weten!

Leiden - Arnhem van minuut tot minuut, en van ETMET tot ETPHU

8:30
Redelijk vroeg op, voor mijn doen. Ik zoek op Twitter op het woord ‘trein’. Enkele Tweeps constateren dat hun trein ineens doodleuk 5 minuten later gaat of (nog erger) 5 minuten eerder is vertrokken; niets over gelezen…

Op station Veenendaal-De Klomp staat een woedende menigte te wachten op de trein, die vandaag op een heel ander tijdstip vertrekt dan normaal (en ook nog eens heel ergens anders heen gaat, maar dat weten ze nog niet). Waarom is er niets over aangekondigd?

Een boze Dordtenaar doet nu nog langer over zijn woonwerkrit naar Den Haag Centraal dan anders; lang leve ETMET!!

Verder is er van alles mis met allerlei treinen, verspreid over Nederland en Vlaanderen, ook op andere trajecten dan Rotterdam – Arnhem.

8:50
Op Stationsinformatie toets ik een paar stations in op het ETMET-traject. Nergens noemenswaardige vertraging, op dit moment. ETMET loopt aan het eind van deze ochtendspits op rolletjes.

 

10:07
Ik begin mijn eigen reisdag op station De Vink. Dat blijft redelijk buiten schot bij de ETMET-operatie. De vertrektijden zijn een paar minuten verschoven, maar er is nog steeds sprake van ongeveer een 15-minutendienst. De Sprinter Den Haag Centraal - Haarlem rijdt als vanouds. Die van Den Haag Centraal naar Amsterdam Centraal via Schiphol, die op Leiden Centraal een eeuwigheid stilstaat, is vervangen door die naar Hoorn Kersenboogerd, die nu in Leiden vrijwel meteen doorrijdt (maar hij pikt wel 2 minuten extra op station Zaandam). Dat is absoluut een voordeel, dat die rare lange stop er nu uit is.

Station De Vink ziet vandaag per uur 28 treinen al dan niet stoppen, tegen 24 normaal.

10:12
De Sprinter Den Haag – Haarlem stopt op Leiden Centraal nu op spoor 4a i.p.v. 4b, wat een paar onoplettende reizigers komt te staan op een lange sprint. Ze halen hem nog.

10:13
De IC naar Arnhem (die je dus niet moet nemen als je snel naar Arnhem wil) staat aangekondigd op spoor 5a (foto ergens hierboven).

10:17
Ik neem de IC Leeuwarden, die vertrekt op zijn normale tijd en plek. Die heeft nog steeds aansluiting op de IC Vlissingen – Amsterdam. Een paar andere aansluitingen in Leiden zijn gesneuveld, bijvoorbeeld die van de IC Den Haag Centraal – Amsterdam via Haarlem op de IC Dordrecht – Lelystad.

10:29
De eerste hapering van vanmorgen. We stoppen tegen de bedoeling in op Hoofddorp, vermoedelijk omdat we de Sprinter Leiden – Amsterdam bijna op de hakken hebben getrapt.

10:31
We rijden weer verder.

10:35
Aankomst op Schiphol. Ik mis hier meteen iets. De vrolijke taferelen ontbreken van trossen zojuist gearriveerde nerveuze toeristen, met hutkoffers en karbiezen, die door NS-personeel gedirigeerd en soms ook afgesnauwd worden; voor velen de eerste kennismaking met ons sympathieke volkje. Op het perron zie ik slechts een eenzaam echtpaar met elk een heel klein rolkoffertje.

Het is op heel de aardkloot nu wel bekend: als je op de (hopelijke) valreep nog net even corona wilt oplopen, moet je beslist naar Nederland! Het toerisme heeft zware klappen opgelopen.

10:37
Er wordt omgeroepen dat het treinverkeer tussen Rotterdam en Dordrecht is stilgevallen, door een defecte trein ergens bij Lombardijen. Goed, dat ik vandaag de andere kant ben uitgegaan! (denk ik nu nog).

10:44
De IC naar Lelystad arriveert. Ik stap in deze trein, die vrijwel leeg is. Geen wonder: hij is 5 minuten eerder dan normaal uit Dordrecht vertrokken; mensen die zich niet ingelezen hadden, hadden overal het nakijken.

10:49
Op Amsterdam Zuid verlaat ik deze trein alweer. Die kan maar geen afscheid van me nemen. Hij staat hier 5 minuten stil, ook alweer geheel volgens plan. Zou hij meteen doorrijden, dan pikte hij op weg naar Almere de Sprinter naar Oostvaarders in z’n kuifje. Het luistert allemaal nogal nauw op zo’n overvol spoorwegnet.

10:54
De IC Lelystad vertrekt, tegelijk met de IC Schiphol-Venlo. Amsterdam Zuid is het knooppunt en ook de bottleneck van deze ETMET-operatie. Ik blijf maar eens een poosje staan kijken waar de crux zit.

11:01
Mijn eerste blik vandaag op de ETMET-trein Rotterdam – Arnhem. Ook zie ik een man een selfie maken met de CTA waarop deze nieuwe trein prijkt. Héé, heeft De digitale reiziger een concullega, die ook bezig is met een rapportage voor zijn site? Waarom ben ik hem nooit eerder tegengekomen, noch op het web, noch in de werkelijkheid? Nee, hij is in volle kantoorbepakking, draagt een laptoptas (maar wat zegt dat; ik draag er ook een) en marcheert, op dit herentijdstip, af naar zijn werkzaamheden op de financial mile. Een spitsvermijder; de forens 2.0!

11:05
Waarom blijft die IC Arnhem hier volgens dienstregeling tot dit tijdstip staan? Omdat hij anders te dicht op de IC Venlo zit? Maar nu zit de IC Nijmegen van 11:11 hem weer op de hielen. Maar die zal een hele tijd blijven staan op station Amsterdam Bijlmer Arena.

De IC’s naar Utrecht vertrekken van Schiphol met intervallen van 15, 6 en 9 minuten. Een bijzondere opvatting van een 10-minutendienst; dit is eigenlijk een kwartierdienst met één extra trein per half uur. Maar wacht eens even, even goed kijken: op Utrecht Centraal komen ze wel exact om de 10 minuten binnen! Het geheim zit hem in die lange pauzes op Amsterdam Zuid of Amsterdam Bijlmer Arena. Soms lijkt het net alsof er toch over ETMET is nagedacht.

11:30
Ik heb op mijn laptop dit stukje bijgewerkt tot hier en nu aan toe. Ik wil het nog voor middernacht online. Maar dat zal me niet lukken; het wordt donderdagavond. Vanzelfsprekend heb ik de inleiding al dagen eerder geschreven.

11:36
Ik verlaat Amsterdam Zuid met de ETMET-IC Arnhem.

11:41
Die stopt op Amsterdam Bijlmer Arena, maar rijdt snel weer verder.

Archieffoto 2017

11:58
Aankomst op Utrecht Centraal, Twee voor Twaalf.
De quizvraag van vandaag is: waar zijn die adolescenten gebleven met die gele pullovers, witte overhemden, blauwe broeken en opgewekte bordjes met pijlen en teksten zoals: ‘HIER IS NOG PLEK’? Zij luisterden op alle knooppuntstations de ETMET-testdagen van 2017 op, maar zijn anno 2021 niet opnieuw gerekruteerd. Weer een traditie naar de knoppen (als je na een eenmalige gebeurtenis van een traditie kunt spreken).

Met de rest van de informatievoorziening op de stations is het ook slecht gesteld. Tot nu toe heb ik niets over ETMET horen omroepen, en heb ik er ook geen enkele informatieposter over gezien op enig perron. Alleen op de gele vertrekstaten staan de afwijkingen van de woensdagen keurig netjes vermeld.

Het past ergens wel in de ETMET-filosofie, die vroeger ‘Spoorboekjesloos reizen’, heette. De treinen rijden nu zo vaak, zo wordt gedacht, dat je je nergens zorgen over hoeft te maken en gewoon op het perron kunt gaan staan wachten totdat er een komt. Iets waarover sommige Twitteraars vanmorgen zoals gezegd al anders dachten.

12:00
Noenuur. Even wat rondkijken op de perrons tussen de sporen 18 en 19 en de sporen 5 en 7.

Is Amsterdam Zuid de bottleneck van ETMET, deze sporen zijn het knooppunt ervan. Hier ontmoeten beide ETMET’en, Amsterdam – Eindhoven en Rotterdam – Arnhem, elkaar. En hier vertrekken ze ook in een bijna strakke 10-minutendienst. En wat mooier is, de treinen geven ook elke 10 minuten cross-platform aansluiting op elkaar. Minder mooi is dat ze soms wel ontzettend lang langs het perron staan, tot 7 minuten aan toe. Dan komt de volgende 10-minuten-trein er al weer aan, in de verte.

Het loopt op dit moment allemaal heel erg soepel rond Utrecht Centraal. Dat komt natuurlijk mede doordat de meerderheid van de wissels een paar jaar geleden van het emplacement verwijderd is, wissels, die dure sta-in-de-wegs – die soms best handig zijn als er een verstoring is.

12:22
KOFFIE en broodjes, NU!

Ik loop een rondje om Utrecht Centraal heen langs de Mall en via de Moreelsebrug; uitgelezen nazomerweer, vandaag!

13:27
Ik zit in de (extra) Sprinter naar Driebergen-Zeist, met het plan, die in Bunnik alweer te verlaten. 

De spoorwegen vervoeren nu 2/3 van het aantal passagiers dat in september 2019 van de trein gebruik maakte. Op het ETMET-traject rijden 1½ keer zoveel treinen als normaal, dus per trein ook slechts 2/3 van het normale aantal reizigers, zou je kunnen verwachten. 2/3 * 2/3 = 4/9, is minder dan de helft.  Ik verwachtte dan ook geen drukke treinen vandaag, maar ben toch maar 1e klas gaan reizen; macht der zaterdagse gewoonte.

13:33
De Bunnikers zijn nog niet gewend aan de luxe van 4 treinen per uur, ook in de dal-uren. Ik ben de enige uitstapper op station Bunnik.

13:40
Als ik woonde in het huizenrijtje langs het spoor, noemde ik mijn woning Spoorzicht; laat dat gezegd wezen! Die huizen zullen wel driedubbel isolerend glas in de ramen hebben.

De zon geselt de klinkers in de straten van deze nieuwbouwwijk. Afgezien van ondergetekende is er geen spoor van menselijke aanwezigheid. Ook in deze tweeverdienersbuurt zijn de kinderen weer naar school en de ouders weer naar hun werk. De crisis is voorbij; althans: het schijnt zo te zijn, anders liep ik hier zelf ook niet, als pretreiziger.

13:50
Wat zoek ik in Bunnik? De drukke spoorovergang in de Stationsweg / Schoudermantel, een kilometer ten oosten van het station.

NS en ProRail hebben borden over ETMET geplaatst in Bunnik en vast en zeker bij veel meer overwegen in Nederland. Automobilisten en fietsers worden uitvoeriger geïnformeerd dan treinreizers. 

Vaak levert introductie van ETMET klachten op over overwegen die bijna het hele uur dicht zitten. Nou staat meten gelijk aan weten, en ik ga het dus meten met de stopwatch op mijn smartphone.

Er passeren hier vandaag, dal- en spitsuren, 20 treinen per uur, tegen normaliter 12 in het dal en 16 in de spits. Dat is exclusief ICE’s en incidentele goederentreinen.

Ik hoef niet lang te wachten voordat de bomen onder luid geklingel naar beneden gaan. Een minuut of 20 sta ik te meten. Tijdens die 20 minuten zie ik tussen haakjes in totaal 3 bussen op U-link lijn 41 voor dichte overwegbomen staan. 

Bij passage van een Sprinter zitten de spoorbomen gemiddeld 65 seconden dicht; voor een IC 55 seconden. Reken even een minuut per trein. Dan zullen ze per uur nog altijd langer open staan dan gesloten zijn, al voelt dat misschien niet zo.

Na passage van een trein gaan de bomen t-e-r-g-e-n-d langzaam omhoog en blijft het geklingel van de bel nog een hele tijd doorgaan. Daar is nog wel iets te winnen.

 

14:33
Ik vertrek uit Bunnik.

14:38
Aankomst op Driebergen-Zeist, tevens eindbestemming van deze Sprinter. Dit geheel vernieuwde station deed ik op zaterdag 7 maart 2020, mijn laatste reiszaterdag voor de crisis.

Driebergen-Zeist is er niet op achteruit gegaan met ETMET: ook in de dal-uren nu 6 treinen per uur naar Utrecht, tegen vroeger 4.

14:50
Jawel, hoor; het zal eens niet zo wezen! Er wordt omgeroepen dat er een wissel- en overwegstoring is tussen Ede-Wageningen en Wolfheze. Lastige dingen toch, die wissels! Kom ik vanmiddag nog in Arnhem, of kan ik beter rechtsomkeert maken? Ach, dat laatste heeft ook geen zin. De IC van 14:59 naar Den Helder is door die overwegstoring uitgevallen.

15:54
De Sprinter heeft kop gemaakt en vertrekt richting Uitgeest.

15:01
Ik vertrek met de IC Nijmegen.

15:20
Zo pakt ETMET vanmiddag uit tussen Ede-Wageningen en Arnhem Centraal: ETPHU, één trein per halfuur. Toevallig net de ene waar ik in zit. De andere treinen uit Utrecht keren op Ede-Wageningen. De Sprinter naar Arnhem ligt er helemaal uit.

15:35
Het is niet helemaal helder of de trein waar ik op Arnhem Centraal uitstap, nu terug gaat naar Den Helder of verder naar Nijmegen. De chaos is onbeschrijfelijk en de drukte enorm. Snel wegwezen en een koel glas gazeuse gaan drinken in de Stationshuiskamer. ‘IJsblokjes erbij, meneer?’ ‘Ja, graag!’

Ik hoor omroepen dat er nu ook nog een stremming is tussen Utrecht en Gouda, waar ik gelukkig niets mee te maken heb.

Daarna loop ik een rondje door Arnhem, dat helaas geen toonbare foto’s oplevert. Dat rondje was ik al van plan, ook voordat ik wist van die storing. Ik heb me sinds februari 2020 niet meer in de mêlee begeven van het spits-treinverkeer, en ga dat ook vanmiddag niet doen. Nog voordeliger ook, want ik reis op een Keuzedag, waarmee je in de avondspits niet meer mag inchecken.

17:50
Ik ben terug in de hal van Arnhem Centraal. Er is nog steeds een wisselstoring tussen Arnhem en Ede. Die is niet verholpen om 17:00 uur, zoals eerder aangekondigd, maar gaat duren tot 19:00 uur. Ik ga me niet in die ene trein per halfuur wringen die nog wel rijdt, en wacht tot de klok van zevenen.

Even komt er een plan in me op om terug te reizen via Zutphen en ETMET ETMET te laten. Maar ook tussen Dieren en Zutphen blijkt er een stremming te zijn. Er is er ook een tussen Goes en Middelburg en tussen Uitgeest en Alkmaar; echt een topdag op het spoor!

Even komt de gedachte bij me op dat het onzinnig is om extra ETMET-treinen toe te voegen op ons drukke spoorwegnet, als het al zo’n toer is om de reguliere dienstregeling een beetje knap uit te voeren. Maar die gedachte verwerp ik meteen als al te kort door de bocht.

De omroepster raadt het publiek aan, in de app een ‘persoonlijk reisadvies’ op te zoeken. Reiziger, red je kont maar!, dat lijkt de nieuwe informatiestrategie van NS.

19:00
Dat lijkt me erg onwaarschijnlijk, dat dit Arriva-dieseltje naar Schiphol zal rijden.

Maar wat zou ik verder nog schrijven over deze ETPHU-dag? Het is avond en ETMET is sowieso voorbij. Ik reis via de kortste weg terug naar Leiden.

21:02
Ik kom aan op Leiden Lammenschans. Ik heb een dag achter de rug met twee gezichten. Mijn conclusie over ETMET Arnhem - Rotterdam luidt dat het nog te vroeg is om een conclusie te trekken.

Tot hiertoe gepubliceerd op donderdag 9 september 2021

10-minuten-Sprinter; Leiden – Dordrecht van minuut tot minuut

10-minuten Sprinter Rotterdam - Dordrecht

Uit de reacties op mijn timeline van de eerste ETMET-testdag (zie hierboven), blijkt dat het verhaal lééft onder de lezers. Daarom een week later vol goede moed opnieuw op pad. Vandaag, woensdag 15 september 2021, ga ik de andere helft verkennen van het ETMET-traject: Leiden – Rotterdam - Dordrecht. Maar eerst nog een paar uur thuiswerken.

Oh ja, als je er op dit punt middenin valt: bovenaan dit document staat een overzicht van alles wat er op ETMET-testdagen anders gaat dan op normale dagen. Het verhaal is aangevuld naar aanleiding van opmerkingen van lezers. Ik hoop dat het nu helemaal compleet en correct is, maar zo niet, dan hoor ik het graag!

09:00
Ik kijk ook vandaag weer op Stationsinformatie, of alle ETMET-treinen de ochtendspits overleefd hebben. Op dit moment heeft er maar één vertraging (en dan nog maar 5 minuten). Het gaat om de IC Den Helder – Nijmegen, die om 9:23 uit Utrecht zou moeten vertrekken en om 9:49 van Ede-Wageningen.

rond 10:00
Het treinverkeer tussen Den Haag Laan van Nieuw Oost Indië en Hollands Spoor is gestremd is door een defecte trein. Het euvel wordt opvallend snel, binnen een half uur, verholpen.

12:20
Ik werp weer een blik op Stationsinformatie. De IC Rotterdam – Arnhem, v. 12:24 van Schiphol, heeft 9 minuten vertraging. De IC Dordrecht – Lelystad, die om 12:27 had moet vertrekken uit Leiden, is opgeheven wegens een persoon op het spoor. Verder geen een ETMET-trein vertraagd.

12:34
Ik wil de stemming over ETMET even peilen op Twitter. Helaas gaat 80% van de tweets in mijn timeline vandaag over de coronapas die je straks nodig hebt voor in de horeca en de bioscoop, en dat dat vaccinatiedwang is, medische apartheid en dikketuur. Die tweets gaan dan soms vergezeld van plaatjes van hakenkruizen en Jodensterren.

Als ik zoek op ‘trein’ stuit ik op iemand die als ongevaccineerde vreest, binnenkort per trein gedeporteerd te worden. Ze hebben ook allemaal een zwager wiens overbuurman aan de vaccinatie is overleden.

Wat een ongelooflijk stelletje waardeloze losers zit er toch op Twitter! Ga toch g.v.d. die prik halen! Verder vandaag niet meer naar kijken; er is vanmiddag ook nog een Kamerdebat over Afghanistan, dat de gemoederen op Twitter ook wel bezig zal houden.

13:54
Op pad, nu! De Vink is weer mijn beginstation. Als ik aan kom lopen, zie ik net de trein naar Hoorn Kersenboogerd vertrekken. Een lezer wees me erop, dat die in de avondspits 10 minuten blijft staan op station Zaandam, dat ver buiten de ETMET-route ligt. De trein de andere kant op, Hoorn – Den Haag, blijft in de ochtendspits 7 minuten staan op Zaandam. Dat heeft te maken met de extra spits-IC’s Enkhuizen – Amsterdam Centraal ’s morgens en vice versa ’s middags.

13:56
De Sprinter naar Den Haag Centraal van 14:08 heeft volgens de CTA 5 minuten vertraging. En die trein is niet eens rechtstreeks betrokken bij ETMET.

De ETMET-IC’s rijden af en aan op de binnenste 2 sporen, die van en naar Den Haag Hollands Spoor.

14:11
Mijn Sprinter vertrekt met uiteindelijk maar 3 minuten vertraging. Ik haal op Den Haag Laan van Nieuw Oost Indië zelfs mijn aansluiting nog op de IC naar Vlissingen, die wel meedoet met het ETMET-circus, maar op dezelfde tijd rijdt als normaal.

14:24
De IC Vlissingen vertrekt vanaf het station met de lange naam. Ik ga eerst op weg naar Delft.

14:35
Laatst schreef ik in Dordrecht over een plan voor een metro vanuit die stad naar Leiden, over de buitenste sporen van een dan geheel 4-sporige Oude Lijn. Maar station Delft kent nu al metrofrequentie.

Op ETMET-dagen rijden er vanuit Delft 12 treinen per uur naar Rotterdam, en dat gaat bijna in een strakke 5-minutendienst (soms 6 of 4). Een 2 keer zo hoge frequentie dus als op de meeste metrolijnen in Nederland. Op normale dagen vertrekken er uit Delft 10 treinen per uur in een 5-5-5-5-10 frequentie, met dus eens per half uur een gat van 10 minuten.

Hoe langer ik studeer op de ETMET-dienstregeling, hoe meer bijzonderheden ik aantref. Toen ik nog eens goed keek naar alle extra ETMET-IC’s Arnhem – Rotterdam, zag ik dat er verspreid over de dag 4 treinen niet verder rijden dan Den Haag HS. In de andere richting zijn er ook weer 4 treinen die op HS beginnen in plaats van Rotterdam.

De treinen die op Hollands Spoor aankomen om 10:12, 11:12, 13:42 en 16:12 rijden niet verder. Die vertrekken elk 70 minuten later ook weer vanaf Holland Spoor naar Arnhem in plaats vanaf Rotterdam Centraal: om 11:22, 12:22, 14:52 en 17:22.

Dat zou best eens te maken kunnen hebben met goederentreinen. Die rijden altijd in een ‘pad’ in de dienstregeling, waarvan ik geneigd ben, het heel modern een ‘timeslot’ te noemen.

Ik heb het even gevraagd aan een lezer uit Haaglanden die goed ingevoerd is in het spoorwezen. Die appte dat elke dag rond 11:10 de ‘staaltrein’ door Rijswijk rijdt van Beverwijk naar rangeerterrein Kijfhoek onder Rotterdam en daarnaar verder Europa in. De lege trein terug richting het zwaar onder vuur liggende TaTa passeert Rijswijk rond 14:50.

Die lezer uit Haaglanden heeft gisteren voor ons de goederentrein heen en terug op de foto gezet. Beide treinen werden getrokken door dezelfde loc.

De staaltrein is de enige goederentrein per dag die rijdt op dit stuk Oude Lijn. De overige hiaten in de dienstregeling van de ETMET-IC’s houden verband met eventuele werktreinen van BAM, Strukton of Volker Rail.

Op de tijden die gereserveerd zijn voor goederentreinen, valt er dus een gat van 20 minuten in de ETMET-dienst op het traject Den Haag HS – Rotterdam Centraal. Dat probleem zal pas opgelost worden als er overal 4 sporen liggen tussen Rijswijk en Delft Campus. Maar de afkorting van ‘Elke 20 minuten een trein’ is nog steeds ETMET.

14:54
Ik sta nog steeds op station Delft. De conducteur van de Sprinter naar Den Haag Centraal kijkt echt op z’n horloge om op de seconde op tijd te vertrekken.

15:00
De IC naar Eindhoven zal niet verder rijden dan Rotterdam Centraal. Er is weer eens wat op de HSL tussen Rotterdam en Breda. Maar op station Delft vertrekken alle treinen die ik zie, op de minuut op tijd.

15:05
Ik neem de IC naar Vlissingen, om die op Rotterdam Centraal te verlaten.

15:30
Nu maar eens gaan Sprinten op het eerste ‘Elke tien minuten een Sprinter’-traject (ETMES??) in Nederland: Rotterdam Centraal – Dordrecht.

Tussen Den Haag en Rotterdam is de kwartierdienst met Sprinters veranderd in een 10/20-minutendienst. Tussen Rotterdam en Dordrecht wordt het gat van 20 minuten opgevuld met een extra Sprinter.

Alle Sprinters naar Dordt vertrekken op Rotterdam Centraal van hetzelfde perron: spoor 6 of 7.

15:35
Ook de conducteur van deze Sprinter laat de trein precies op tijd vertrekken. Zou te vroeg vertrek nu echt afgeschaft zijn?

15:47
Ik wacht echter op de volgende Sprinter, die op Rotterdam Centraal begint. 10 minuten is hier eigenlijk: 12-9-9.

Die Sprinter maakt hier kop, en komt pas 20 seconden voor zijn tijdstip van vertrek-volgens-dienstregeling aan vanuit Dordrecht.

15:50
We vertrekken nu toch nog.

15:57, 16:00, 16:07, 16:12
Sprinters uit Dordrecht, op weg naar Rotterdam, komen ons tegemoet. Dit zou je kunnen zien als een opmaat naar die metro Dordrecht – Leiden, waar ze in de eerste stad harder om zitten te springen dan in de laatste. Ondergetekende Leidenaar heeft zijn eigen ideeën over hoe een metro Dordrecht – Leiden zou kunnen lopen. Maar ik ben ook weer geen tegenstander van een geheel 4-sporig uitgevoerde Oude Lijn. Om het één hoef je het ander niet te laten.

16:12
Aankomst in Dordrecht. Koffie!! – waarvoor je wel het station uit moet lopen naar de AH of AKO. De catering is verdwenen van de Dordtse perrons, en trouwens ook de Tickets & Servicebalie is ter ziele in Zuid-Hollands 5e stad.

Ik kijk in een zwak moment toch nog even op Twitter. Bij de prikstraten staan nu lange rijen van mensen die graag naar de kroeg willen, ondanks de miljoenen en miljoenen zwagers die aan hun vaccinatie zijn overleden. Op ‘Etmet’ vind ik niet veel – maar wel mijn eigen aankondiging van deel 1 van dit artikel.

16:50
Ik ben nog net op tijd terug op het station om de pendel-Sprinter naar Rotterdam te zien vertrekken. De 10-minuten-Sprinters vertrekken beurtelings van perron 2, 3a en 5.

De loopbrug levert een mooie spot- en fotografeerplek.

17:12
Ik verlaat Dordrecht met de Sprinter Den Haag Centraal. Het moet voor het eerst zijn sinds begin maart 2020, dat ik in de spits in een trein stap. Zo kan ik alvast een beetje wennen aan een terugkeer naar kantoor, waarop soms voorzichtig wordt aangedrongen. Dat valt me - hoe weinig zin ik er ook in heb - ergens nog mee; ik heb jaren gedacht dat ze me liever kwijt dan rijk waren. Mijn afzwaaien nadert hoe dan ook.

Het voordeel van ETMET is wel dat de mensenmenigte zich meer verspreidt. En er worden vandaag ook vrij lange treinen ingezet; ik zit nu bijvoorbeeld in een 6-baks Sprinter.

17:21
Ik stap uit op station Barendrecht. Dat ligt in een glazen bovengrondse tunnel; anders kan ik het niet omschrijven. Als je eruit wilt, moet je een heel eind omhoog en daarna weer een heel eind naar beneden.

Ook op deze halve dag reis ik toch maar op een Keuzedag. Anders blijf ik er mee zitten als er van de winter onverhoopt weer een coronagolf uitbreekt. Ik had verwacht dat ik voor dit spitsritje tussen 16:00 en 18:30 toch zou moeten dokken, maar er wordt me 0,00 euro berekend. In dank aanvaard, maar begrijpen doe ik het niet.

Helemaal aan het eind van 1½ dag ETMET wil ik nog iets doen aan achterlandverkenning. Een paar jaar geleden heb ik op een mooie lentedag hier in Barendrecht eens een OV-fiets gehuurd en er de wijde omgeving mee afgereden. Maar de oude dorpskern heb ik op de heen- en terugweg geen blik waardig gegund. Dus even een intermezzo. En dat dan op een sombere dag in het niemandsland tussen zomer en herfst, waarop niets echt helemaal uit de verf komt.

Tussen station en centrum ligt een uitgestrekte nieuwbouwwijk uit de 70’s of daaromtrent, die station Barendrecht klanten heeft bezorgd. Wie er instapten in 1878, toen het station geopend werd, ik weet het niet.

De gemeente telt bijna 50.000 inwoners. 15.000 daarvan wonen op de VINEX-locatie Carnisselande, waar iedereen zich Rotterdammer voelt, en waarvan iedereen denkt dat het in Rotterdam ligt. Die Barendrechters nemen tram 25 naar de Koopgoot en zullen zelden gebruik maken van dit station.

Vanaf het station staan overal pijlen naar het centrum, en daar pijlen naar het oude dorp. En op de terugweg weer pijlen naar het in de nieuwbouw verscholen station. Ik slaag er vandaag niet in, te verdwalen.

Je fotografeert overal iets bijzonders, zeker op plekken waar je niets bijzonders verwacht. Dat gele gevaarte is een theater; cultuur ontbreekt niet in Barendrecht. Dat andere rare geval is een unieke combinatie van een watertoren en een trouwlocatie. En waarom er lampions hangen in een boom, dat weet ik ook niet.

18:31
Terug op station Barendrecht. De Sprinters naar Rotterdam vertrekken allemaal van het middenperron, spoor 2 / 3, maar sommige Sprinters naar Dordrecht van het westelijke spoor 4.

Uit de Sprinter uit Rotterdam stappen 15 passagiers; niet echt veel. Maar vóór corona trokken de sprinterstations tussen Rotterdam Centraal en Dordrecht best veel klanten. De cijfers van 2018 waren: (in- plus uitstappers per werkdag): Rotterdam Zuid 3500, Rotterdam Lombardijen 6600, Barendrecht 5700 en Zwijndrecht 5400.

Ik heb de Sprinter van 18:30 naar Rotterdam gemist, maar de volgende komt al om 18:36; EZMET (Elke 6 minuten een trein)? Dat is dan het slotakkoord van de ETMET-treinen naar Rotterdam, vanaf nu gaan ze weer elk kwartier. In de richting Dordrecht blijft de 10-minutendienst echter doorgaan tot rond 19:45.

18:57
Ook op Rotterdam Centraal is ETMET nu voorbij. Ik stap in de IC naar Venlo, niet omdat ik vanavond in het donker nog even naar Limburg wil om het uiterste uit mijn Keuzedag te peuren, maar omdat deze trein wonderlijk genoeg via Leiden naar Venlo rijdt. Erg verneukeratief. Als je van Rotterdam naar Venlo wilt, moet je hem niet nemen, netzomin als de IC naar Arnhem, als je naar Arnhem wilt.

Tsja, wat moet ik nou concluderen over ETMET op dat lange, slingerende traject Dordrecht - Arnhem? Ik heb onderweg een paar voordelen gezien (korter wachten op perrons, betere spreiding van drukte) en een paar nadelen (langer wachten in treinen tijdens stationnementen, verloren gegane aansluitingen op treinen buiten het ETMET-traject).

De uitvoering van de dienstregeling was vrijwel vlekkeloos, op die wisselstoring bij Arnhem na, op 8 september. Maar onder zulke omstandigheden loopt ook een reguliere kwartierdienst spaak.

Om echt een succes van ETMET te maken, ‘misschien een lobby bij het nieuwe kabinet – als dat ooit nog geformeerd wordt – voor een klein beetje minder asfalt en hier en daar wat verbeteringen in de spoorinfrastructuur? Ook om op meer trajecten tienminuten-rijden mogelijk te maken? Zou dat kunnen?’

Dat was mijn conclusie in 2017, toen ETMET geïntroduceerd werd tussen Amsterdam en Eindhoven, en we ook in een eindeloze kabinetsformatie zaten, en ik kan hem nu herhalen.

Duidelijker dan dat over ETMET is mijn oordeel over de informatievoorziening rond ETMET. Die vind ik echt waardeloos. En om Mrs. Slocombe uit een bekende Britse sitcom te citeren: daarin ben ik volkomen unaniem.

Frans Mensonides
19 september 2021
Er geweest: Arnhem woensdag 8 september 2021, Dordrecht woensdag 15 september 2021.

© Frans Mensonides, Leiden, 2021