…tenminste, dat vinden ze bij het projectbureau in het hart
van IJmuiden.
'De mooiste dingen in 't leven zijn niet de dingen!'
Het is alweer een klein jaar geleden dat ik voor het laatst
aandacht besteedde aan HOV-Velsen, de snelle busroute door de gemeente van die
naam, van IJmuiden Strand tot aan het Delftplein in Haarlem. Dat was deel 4 van
een langlopende, laagfrequente reeks. Het 1e deel verscheen eind 2010, deel 2
eind 2011 en nummer 3 in de nazomer van 2013.
Langlopend en laagfrequent, dat kwam doordat er lange
tijd stagnatie is opgetreden. En dat was te wijten aan NIMBY’s aan weerszijden van
de 11,5 km lange geplande HOV-route, die om allerlei redenen tegen de aanleg
ervan gekant waren. In deel 4 kon ik mededelen dat al hun bezwaren door de Raad
van State naar de prullenmand waren verwezen.
Nu breng ik de blijde kerstboodschap dat er sindsdien enorme
vooruitgang geboekt is. Zozeer zelfs, dat de complete HOV-route al in gebruik
kan worden genomen voordat in de zomer van 2017 de nieuwe concessie Haarlem / IJmond
ingaat (ook dan weer gereden door Connexxion).
Er wordt nu gemikt op april 2017. Lijn 75, IJmuiden -
Haarlem NS, zal dan gebruik gaan maken van de busbaan op het spoor van de oude
Vislijn, het in 1983 opgeheven boemeltje IJmuiden – Haarlem (- Amsterdam). Dat
gebeurt dan nog niet in de R-netclubkleuren
en ook nog niet met de frequentie
die past bij een R-net-product. Wel worden de vertrektijden aangepast;
een rit IJmuiden - Haarlem zal als het goed is, korter gaan duren dan
nu het geval is.
Dat hangt mede af van de situatie op de laatste 4 kilometer
van buslijn 75, het traject over de Rijksstraatweg binnen de gemeente Haarlem.
Daar zouden maatregelen genomen worden om de doorstroming van de bus te
bevorderen. De regelmaat van de dienstuitvoering moest vergroot worden en de
gemiddelde rijtijd zou omlaag moeten van 11,5 naar 9,5 minuut.
Voor zover ik heb kunnen opmaken uit een speurtocht via
Google, is dit hele jaar 2016 heengegaan met inspraakprocedures van burgers die
ook hier te hoop liepen tegen het rood-grijze monster op rubberbanden, geheten:
R-netbus. Deze burgers vingen bot bij de Provincie, die het project subsidieert.
Een schop in de grond zag ik vanuit de bus nog nergens op
Haarlems grondgebied. Hopelijk worden die doorstromingsmaatregelen de komende
maanden nu werkelijk doorgevoerd, opdat Haarlem niet de bottleneck wordt van
dit HOV-project.
Ik was hier op dinsdagmiddag 29 november en zaterdagmiddag 3
december en liep en reed kriskras rond door de wijken die straks door R-net
bediend gaan worden. Hieronder wat foto’s met een praatje, in wat alleen op
deze site hodologische volgorde heet (volgorde van de weg).
Op IJmuiden Strand, bij de haven en in IJmuiden Zeewijk ben ik deze keer
niet geweest. De bus zal daar gebruik blijven maken van infrastructuur die er
al ligt.
Ik verbaasde me de vorige keer al over het feit dat in deze
contreien alle loofbomen in de winter groen blijven. Maar op de LNS staan ze
zelfs in bloei, alsof het mei was in plaats van december! Het moet wel liggen
aan de hier heersende mix van frisse zeewind, gecombineerd met kwalijke industriële
dampen die komen binnendrijven van de overzijde van het Noordzeekanaal.
Nee, ik neem de lezer in de veiling, net als vorige keer.
Wat je ziet zijn (behalve op de foto rechtsonder) de plaatjes van hoe mooi het gaat
worden. Op artist impressions is het
altijd mooi lenteweer en kijken de voorbijgangers altijd blij. In werkelijkheid
is de klus nog niet geklaard en rijden de bussen nog steeds om.
De sloop van die ene woning naast het projectbureau, op de
hoek van Plein 1945, is nu uitgevoerd (foto linksboven). Ze hebben de rafelranden van de muren zo
netjes bijgewerkt dat geen hond meer ziet dat er een huis gestaan heeft.
In het centrum van IJmuiden staan het gemeentehuis en het
gymnasium op zaterdagmiddag somber en leeg te wezen, moe van een week lang ambtenaren,
resp. pubers oppeuzelen en later weer uitspugen.
Aan de P.J. Troelstraweg, de vrije busbaan in wording, wordt
nog gewerkt. Aan het eind daarvan maakt de bus straks een scherpe draai naar
rechts en begint het klapstuk van HOV-Velsen: de 2,2 km lange vrije baan op het
traject van het Vislijntje. 30 jaar lang was het hondenuitlaatstrook
(natuurgebied, volgens geflipte buurtbewoners) maar nu wordt het
teruggegeven aan het OV.
De baan ziet er nu al redelijk compleet uit. De twee haltes
langs dit traject doen dat ook al; er staat een R-net-abri en er hangt een
R-net-klok. De eerste halte twijfelt nog tussen de namen Groeneweg en
IJmuiden Schouwburg.
Op de kruising met de Zeeweg komt geen halte. Tussen de Zeeweg
en crematorium / begraafplaats Driehuis Westerveld is een fietspad langs de
HOV-baan in aanleg. Alweer een voorziening voor andere verkeersdeelnemers dan
OV-reizigers, betaald uit de HOV-pot; waarom klaagden de buurtbewoners over
geldverspilling aan het OV?
De laatste protestuiting van hen die ik deze twee middagen
gezien heb, hangt bij Westerveld op halfzeven aan een boom. Driekwart van wat
ik vorige keer een HOV-dicht noemde, is verdwenen. De protestboodschap is
daardoor wat minder helder geworden, maar wint zeker aan poëtische
zeggingskracht.
Wonderlijk genoeg zijn bij de halte Westerveld de digitale
borden met reisinformatie al in werking, hoewel de eerste bus er pas over een
maand of vier zal vertrekken. Ze filmen de bussen 312, 314 en 316, die hier
nooit zullen rijden. De tijden verspringen echt; het is helemaal voor het
echie. Volgens mij vertonen ze de vertrektijden van de R-nethalte halte Broek
in Waterland, of zoiets.
Artist impression van de onderdoorgang onder de spoorbaan Beverwijk – Haarlem
tussen Driehuis en Santpoort Noord.
Overgenomen van Nieuwsbrief provincie Noord-Holland
Dit is niet de tent voor ´Heel Holland bakt ze weer bruin´, maar de overdekte bouwplaats voor de busonderdoorgang onder de spoorlijn Haarlem – Beverwijk. Het werk vordert gestaag; vanuit de trein kun je het nog beter zien dan hier.
Net zo’n bottleneck als de Rijksstraatweg in Haarlem is deze
rotonde in Santpoort op het kruispunt van de Hagelingerweg en de Santpoortsedreef.
Het staat er vrijwel altijd vast, in alle vier de richtingen.
Daarmee zijn we in Santpoort aangeland. Je hebt er twee van: Santpoort
Noord en Santpoort Zuid, twee dorpen, gescheiden door het Burgemeester
Rijkenspark, een stuk duinbos van een vierkante kilometer. Santpoort, op de
grens van duinen en polders, is zo’n dorp waar de gemiddelde OZB-waarde van de
woningen wel boven het landelijk niveau zal liggen. Beide kernen hebben een
station, maar alleen Noord krijgt een HOV-bus.
Santpoort ontstond al in de vroege middeleeuwen in de
omgeving van Kasteel Brederode en bij een knooppunt van belangrijke doorgaande
wegen. Vanaf 1751 werd er jaarlijks een
harddraverij gehouden. De winnaar kreeg een kostbare gouden zweep, maar moest
zijn concurrenten wel trakteren op een anker wijn, en een anker was maar liefst
35 liter.
Stellingmolen de Zandhaas staat er al sinds 1779 en had nog
veel oudere voorgangers. Het kleine kerkje is bijgenaamd Het Mosterdzaadje. Er
kerkten ooit Nederlands Hervormde Afgescheiden Rechtzinnigen (een klein clubje,
blijkbaar, een Gideonsbende). Na vertrek van deze orthodoxeriken was het kerkje
een poosje timmerwerkplaats. Daarna werd het cultureel trefpunt, wat het nu nog
steeds is.
En het Maranathabos is zo genoemd naar een voormalige
kraamkliniek / herstellingsoord Maranatha, gesticht door de idealistische,
filantropische dames Groeneveld en Dolleman. Maranatha verkaste in de oorlog
naar villa Veelzicht, waar ik daarnet ook langsliep (linksonder op de foto).
In Café-brasserie Zaal de Wildeman, ten slotte, staat voor dinsdag
13 december een Wildavond Nieuwe Stijl aangekondigd, waarbij het er
ongetwijfeld nog wilder aan toe zal gaan dan toen de oude stijl nog gangbaar
was.
Kijk, dit soort dingen had ik nou allemaal niet gezien en
geweten als ik in de bus was blijven zitten of mijn wandeling beperkt had tot
de onmiddellijke omgeving van de bushaltes. Ik schrijf al heel lang stukken op
Internet over OV; vorige maand vierde ik mijn 20-jarig jubileum. Maar al na een
week of 3 a 4 had ik in de gaten dat verhalen over openbaar vervoer pas echt
boeiend worden als je uitstapt.
Het ongeveer 600 meter lange busbaantje langs de N 208 is nu
klaar en in gebruik genomen door lijn 75 en buurtbusjes. Ook deze busbaan
wordt, net als die langs de Kromhoutstraat in het IJmuidens havengebied,
medegebruikt door het autoverkeer. Alleen op de eerste 3 hectometers, vanaf
Haarlem gerekend, rijdt de bus helemaal alleen; op de rest van het traject (foto) is er slechts
een vrije rijstrook voor de lijnbus. Met deze nieuwe wegverbinding wordt een bocht
in de krappe Hoofdstraat afgesneden.
Ja, en dan de Rijksstraatweg in Haarlem, het traject tussen
de halten Delftplein en Haarlem NS. Ik heb er geen foto’s van, want ik ben ik
de bus gebleven om nauwgezet te klokken hoelang de rit duurde. Daartoe heb ik
op maandag 28 november en zaterdag 10 december ook nog een extra ‘slag’ gemaakt van NS naar Haarlem Delftplein en vice
versa. Steeds mat ik de tijd die verstreek tussen vertrek van de beginhalte van
dit traject en de aankomst op de eindhalte (op de terugweg de uitstaphalte voor
de ingang van het station). In totaal een bescheiden steekproef van 9 ritten, allemaal gedurende de middaguren.
De snelste rit was die die op dinsdag 29 november om 14:21 uur vertrok van Haarlem NS: 8:20 minuten. De traagste maakte ik op zaterdag 3 december, v. 16:20 uur van Delftplein: 12:30 minuten. De gemiddelde rijtijd van die 9 ritten bedroeg: 10:30 min.
Ik
telde meteen de passagiers, die volgens de NIMBY's massaal weg zullen
blijven van HOV Velsen. De drukste rit was die van zaterdag 10
december, v. 16:54 uur van Haarlem NS: 49 passagiers bij vertrek van de
beginhalte. De rustigste rit die van zaterdag 3 december v. 17:26 uur van
Delftplein: 13 man bij aankomst op Haarlem NS. Gemiddeld zaten er 22
passagiers in de bussen die ik had.
Echt vastlopen deed het verkeer geen een keer op de
Rijksstraatweg. Rode verkeerslichten zijn de boosdoeners van het trage gemiddelde tempo. Vooral die
twee bochten achter het station veroorzaken meestal groot oponthoud.
Een groene golf voor de bus zou helemaal geen slecht idee
zijn. Maar dan loopt het verkeer in de zijstraten van de Rijksstraatweg
ongetwijfeld helemaal vast.
Enfin, wij klokken de tijden weer zodra het hele HOV-project voltooid is; hoop op vooruitgang, nietwaar?
Frans Mensonides
26 december 2016
Er geweest: dinsdag 29 november en zaterdag 3 december 2016
© Frans Mensonides, Leiden, 2016.